Gå til innhold
Arkivverket

Nederlandsk medalje "Voor Menschlievend hulpbetoon" til norsk sjømann


Berit Carlsen
 Del

Recommended Posts

Vi har i etterlatenskapene til vår bestefar, f. 1885, en medalje med denne påskriften. Han var sjømann, og båten han var på har angivelig reddet nederlandske sjømenn og fått denne utmerkelsen. Er det noen som kjenner til denne medaljen? Vi skulle så gjerne ha visst noe mer. Det ideelle hadde vært å funnet frem til en institusjon i Nederland som kunne gi oss mere opplysninger om redningsdåden.

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Lurer på om det står litt om utmerkelsen her, men det står på nederlandsk, men det er brukere av forumet som behersker nederlandsk, så dette blir det nok en løsning på!

 

http://zoeken.nai.nl/CIS/project/32049

 

Det er nok etter som jeg forstår en nederlandsk borgerdåds-medalje, så din bestefar har nok gjort en heltemodig innsats for å redde skibbrudne nederlandske sjømenn!

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Geschiedenis van de Erepenning

Luitenant Alexander de Langle redde in 1821 een sergeant uit een diepe put.De koning verkoos hem geen Militaire Willems-Orde te verlenen maar een medaille of erepenning in te stellen.

De eerste erepenning was rond en toonde het portret van Koning Willem I. Op de keerzijde is een lauwerkrans afgebeeld en ruimte voor een inscriptie gelaten. De penning was niet bedoeld om gedragen te worden. De grootte van de medaille was aan de waarde van het edelmetaal gerelateerd en de zilveren en gouden medailles hadden een diameter van 50, 41 of 35 millimeter.

In 1825 besloot Koning Willem I dat hij "edelmoedige en menslievendse daden" in het vervolg zou laten belonen door de, in deze tijd sterk in opkomst zijnde, "Maatschappijen tot Nut van het Algemeen" en zelf alleen buitenlanders en militairen voor dergelijke verdienste zou belonen.

In 1837 werd door Koning Willem II bij Koninklijk Besluit de "grootte Gouden Erepenning" ingesteld en deze had een doorsnee van 50 millimeter terwijl de waarde aanzienlijk boven die van de zilveren penning lag. De Koning liet zijn beeldenaar op de penningen aanbrengen en stelde kort na zijn aantreden vast dat de zilveren en bronzen penningen in het vervolg een diameter van 5 centimeter zouden hebben.

Koning Willem III liet in 1849 zijn beeltenis op penningen plaatsen. In 1875 liet de, inmiddels kaal geworden, koning een aangepast portret op de penningen aanbrengen.

Koningin Emma liet een portret van haar minderjarige dochter Koningin Wilhelmina "met hangend haar" op de penningen aanbrengen. De penningen werden in de jaren na 1890 alleen in brons en zilver verleend. In 1897 werd er een nieuw model erepenning ingesteld. De penning kreeg een draaglint en het model was van de Franse Sint Helena of "chocolademedaille" afgekeken.

In 1912 kreeg de penning de huidige vorm. Een langwerpige medaille met een gestileerde koningskroon waarop een moeder met drie kinderen is afgebeeld. Het motief is ontleend aan het stadhuis in Bolsward. De keerzijde draagt de woorden "De koningin aan" en laat ruimte voor een inscriptie. Een in Engeland vervaardigde kleine uitvoering van deze penning werd door de regering in ballingschap in Londen verleend. Meestal ging het om Britse zeelieden die Nederlandse schipbreukelingen hebben gered.

In een Ministeriële Beschikking van 15 april 1952 werd vastgesteld dat de gouden erepenning voor de Nederlandse civiele Orden en na het verzetskruis zal worden gedragen. Daarmee wordt onderschreven dat de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon in Goud een van Nederlands hoogste onderscheidingen is.

De zilveren en bronzen penningen volgen in rang op het Vliegerkruis.

In de 19e eeuw hebben de bezitters van deze draagpenning herhaaldelijk aangedrongen op een lint zodat zij hun onderscheiding konden dragen. De regering ging op hun wens niet in en een aantal mensen heeft daarop op eigen initiatief een draaglint in de kleuren van de Nederlandse vlag laten vervaardigen.[1]

In 1946 werd bij K.B. vastgesteld dat de gouden en zilveren erepenningen op het baton door gouden en zilveren kronen zouden worden aangeduid. De bronzen erepenning wordt aangeduid op de baton zonder kroontje.

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Hvis du googler på ordet "lintjesregen" så kommer du inn på tradisjonene rundt de årlige æresutnevnelsene i Nederland. Lintjesregen skjer alltid i forbindelse med dronningens officiële bursdag (30 april).

Du kan også søke på ordet "Kanselarij der Nederlandse Orden" i Den Haag som du kan kontakte.

 

Søker du på ordet "menschlievend hulpbetoon" kan du dessuten se et bilde av selve medaljen.

Som historien om denne "erepenning" forteller ble den stiftet i 1821 av kong Willem I, som en god "nr2" etter Nederlands høyeste utnevnelse, nemlig Militaire Willemsorde. De etterfølgende monarchene

fikk sine portrett inngravert, slik at du kan se omtrent hvilket år din bestefar fikk sin medalje, ved å se på konge/dronning-portrettet. Etter 1912 ble portrettene ertstattet med en stillert kongekrone.

Denne medalje er fortsatt blandt de høyeste utnevnelsene i Nederland.

Hilsen

JanM

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Takk for svar fra dere begge. Ja, jeg fant på nettet den hollandske artikkelen som Jan sendte. Forsøkte meg på Google translate, men den norske oversettelsen var til dels uforståelig. Medaljen som min bestefar fikk har relieff av en dame med 3 barn. Jeg vil google de to ordene du nevnte, og forsøke å komme i kontakt med "Kanselarij der Nederlandse Orden" i Den Haag. Det hadde vært artig å få visst omstendighetene om redningsdåden. Det står dessverre ikke noe årstall når han fikk utmerkelsen, kun navnet hans på baksiden. Jeg har nå en ledetråd jeg kan jobbe videre med, men er takknemlig for evt. flere innspill og opplysninger hvis noen har det.

Lenke til kommentar
Del på andre sider

I 1912 fikk denne penningen sin nuværende form. En oval medalje med en stillisert kongekrone, basert på et motiv fra rådhuset i byen Bolsward i Friesland som viser en mor med tre barn.

På baksiden er det gravert "De koningin aan...." og gir dermed plass for en inskripsjon (=navn). Under den nederlandske regjeringens exil i England (second WW) ble det produsert

en mindre utførelse som stort sett ble tildelt britiske sjømenn som hadde reddet nederlandske havarister. Kanskje din bestefar var en av disse modige menn?

Og da må tidspunket ha vært mellom 1940-45. Hvis medaljen dessuten har den ovenfor omtalte "mindre størrelse" kan du være sikker på at heltedåd har skjedd under den siste verdenskrigen.

Se også: "Het koninklijk Huis-Ontstaan van Orden en Onderscheidingen-Herinneringsmedailles"

Den omtalte kanselarij skal ha oversikt (og begrunnelse) over de personene som er blitt utnevnt i årenes løp.

Men du kunne kanskje også ta en prat med "Nederlands instituut voor oorlogsdocumentatie"

JanM

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Takk for svar igjen. Tror nok medaljen er den største; den er i bronse og måler totalt 6 cm inkl. kronen på toppen. Jeg tror helst han fikk medaljen før 2. verdenskrig, for etter den tid seilte han innenriks på ferje i Møre og Romsdal. Tror også at han bare var på norske båter. Jeg har nå sendt mail til Kanselarij der Nederlandse Orden og Nederlands instituut voor oorlogsdocumentatie. Det skal nå bli spennende å se om jeg får noe svar.

Hilsen Berit

Lenke til kommentar
Del på andre sider

  • 8 måneder senere...

Kan det være denne medaljen?

"Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon" http://nl.wikipedia....vend_Hulpbetoon

 

Mvh Odd Andreas

 

Takk for svar. Ja, det er riktig, det er denne medaljen. Jeg har nå fått opplysning fra Holland om min bestefars deltakelse i redningsaksjonen av et hollandsk fartøy utenfor sunnmørskysten i 1930.

 

Hilsen Berit

Lenke til kommentar
Del på andre sider

Join the conversation

Du kan poste nå og registrere deg senere. If you have an account, sign in now to post with your account.

Gjest
Skriv svar til emnet...

×   Du har limt inn tekst med formatering.   Fjern formatering

  Only 75 emoji are allowed.

×   Lenken din har blitt bygget inn på siden automatisk.   Vis som en ordinær lenke i stedet

×   Ditt forrige innhold har blitt gjenopprettet .   Tøm tekstverktøy

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

 Del

  • Hvem er aktive   0 medlemmer

    • Ingen innloggede medlemmer aktive
×
×
  • Opprett ny...

Viktig Informasjon

Arkivverket bruker cookies (informasjonskapsler) på sine nettsider for å levere en bedre tjeneste. De brukes til bl.a. skjemaoppdateringer og innlogging. Bruk siden som normalt, eller lukk informasjonsboksen for å akseptere bruk av cookies.