Var Halvard Olson, husmann på Lægreid i Årdal i 1763, fra Hafslo eller Luster?

[Nils Aksel Horvei]

Dagfinn Krossen sier i bygdeboka for Årdal (1985) side 884 at Halvard Olson var sønn av Ole Erikson og Anna Pedersdotter Bratt på Jamnåkre. Det er rett at paret hadde en sønn, Halvard, døpt i Årdal 23. august 1722, men verken han eller den eldre broren, Anders, døpt i Hauge 17. juli 1720, nevnes ved skiftet etter moren på Jamnåkre i 1739-40 (

http://arkivverket.n...read/24136/195/). I Labergs bygdebok fra 1932 nevnes de da heller ikke.

 

Halvard Olson og kona Lisbeth Nielsdotter er ikke nevnt som trolovet eller ekteviet i Årdal, men de hadde to barn til dåp der, Gjertrud (min 4 x tipp-oldemor) født 22. oktober og døpt 1. november 1758 (

http://www.arkivverk...y&idx_side=-146) og Niels født 21. og døpt 29. september 1761.

 

En enkemann Halvard Olson ”Waagen” og jente Elisabeth Nielsd ”Krogen” publ. absolveres og troloves i Solvorn kirke 13. januar 1755 med forlovingsmenn Halvor Elvetun og Haagen Ornæs (

http://www.arkivverk...ny&idx_side=-71). De kopuleres samme sted 5. februar og døper sønnen Siver 1. juni samme år (http://www.arkivverk...=ny&idx_side=-3).

 

”Waagen” er vel Vågi under Ytre Kroken i Solvorn, og i så tilfelle er nok Halvard Olson enkemann etter Gjertrud Hansdotter som det er skifte etter på Ekrene under Ytre Kroken 6. februar 1753 (

http://arkivverket.n..._read/24138/73/). De var trolovet og kopulert i Hafslo henholdsvis 23. november og 29. desember 1738 (forlovere Jørgen og Haagen Ornæs). Da kalles han Skophamer (http://www.arkivverk...ny&idx_side=-38). Ved skiftet nevnes barna Erik (døpt 16. september 1742), Niels (født ca 1746) og Gjertrud (døpt 15. februar 1750).

 

Men Halvor Olson som ble trolovet i Solvorn i 1738 kan umulig være den samme som han som ble døpt i Årdal i 1722.

 

Elisabeth Nielsdtr Krogen ble forøvrig konfirmert 12. januar 1755 (dagen før trolovelsen) 22 år gammel. Hun må være den Lisbeth Nielsdtr som nevnes som yngste datter ved skiftet etter ”Dannemand” Niels Krogen 1743-44 (

http://arkivverket.n...read/24137/123/), men det er bare de øvrige fire søsken som nevnes av Lars E. Øyane i bygdeboka for Luster, bind 3, s. 612 som de barna til Niels Sjurson på Indre Kroken i Luster som vokste opp.

 

Jeg har ikke funnet Halvor Olson eller Lisbeth Nielsdotter i kirkeboka for Hafslo etter 1755 og heller ikke i kirkeboka for Lærdal før 1758, så jeg TROR at svaret på overskriften er JA, men hvordan skal jeg kunne bekrefte eller avkrefte det?

[Terje Hagen]

Hei,

 

FT-1801 syner ein person med namnet Elisabeth Nilsdatter som er nemnd ilag med familien og husmannen Jørgen Tommassen Lægreid, og ho er nemnd som mannens moder? Jørgen vart fyrst gift med Gjertrud Halvorsdatter som hadde ei mor Elisabeth Nilsdatter, sia vart han attegift med Gjørond Kristensdatter Thyri frå Lærdal.

 

Når døydde Elisabet Nilsdatter? I KB døyr det ei Elisabeth 24. mar 1803 60 år gamald frå L…(Lægreid?)

Er dette Elisabeth Kroken?

 

Problemet er at på Lægreid gard bnr. 4 er det gift ei Elisabeth Nilsdatter frå Sørheim i Luster som er født omtent på same tida som Elisabeth Kroken! Kven av desse to som døyr 1803? Det var berre ei Elisabeth Nilsdatter i FT-1801.

 

Eg vil tru at det er Elisabeth Kroken som døyr i1803 og som er nemnd under Lægreid hjå svigersonen sin Jørgen.

 

Eg veit ikkje når Elisabeth Sørheim døydde, det måtte bli før FT-1801.

 

 

Mvh. Terje Hagen

 

 

Gløymde dette, eg vele å tru at Halvor kjeme frå Luster/Hafslo området.

[Nils Aksel Horvei]

 

FT-1801 syner ein person med namnet Elisabeth Nilsdatter som er nemnd ilag med familien og husmannen Jørgen Tommassen Lægreid, og ho er nemnd som mannens moder? Jørgen vart fyrst gift med Gjertrud Halvorsdatter som hadde ei mor Elisabeth Nilsdatter, sia vart han attegift med Gjørond Kristensdatter Thyri frå Lærdal.

 

Når døydde Elisabet Nilsdatter? I KB døyr det ei Elisabeth 24. mar 1803 60 år gamald frå L…(Lægreid?)

Er dette Elisabeth Kroken?

 

Problemet er at på Lægreid gard bnr. 4 er det gift ei Elisabeth Nilsdatter frå Sørheim i Luster som er født omtent på same tida som Elisabeth Kroken! Kven av desse to som døyr 1803? Det var berre ei Elisabeth Nilsdatter i FT-1801.

 

Eg vil tru at det er Elisabeth Kroken som døyr i1803 og som er nemnd under Lægreid hjå svigersonen sin Jørgen.

 

Eg veit ikkje når Elisabeth Sørheim døydde, det måtte bli før FT-1801.

 

 

Mvh. Terje Hagen

 

 

Gløymde dette, eg vele å tru at Halvor kjeme frå Luster/Hafslo området.

Det MÅ jo være Jørgen Tomassens første svigermor som dør 1803 siden vi vet hun var i live to år før. Jeg tror imidlertid det står "Lægslem" og ikke "Lægrei". Jeg TROR hun var fra Kroken, men jeg vet det jo ikke. DEt virker litt merkelig at hun skulle være 72 år i 1801, men bare 60 år i 1803.

 

Jeg fant ellers en mulig forbindelse som styrker troen på at Halvor og Lisbeth/Elisabeth kom fra Kroken til Lægreid:

 

Jørgen Ornæs var forlover ved Halvor Olson Skophamars første trolovelse i 1738.

Ved skiftet etter Jørgen Andersson Ornes 18-19. mars 1755 (http://arkivverket.no/URN:sk_read/24138/116/) heter det at eldste sønnen, Peder, da bodde på Lægreid i Årdal, så det er svært sannsynlig at Halvor Olson har fulgt med ham fra Kroken til Lægreid.

[Nils Aksel Horvei]

 

Jeg fant ellers en mulig forbindelse som styrker troen på at Halvor og Lisbeth/Elisabeth kom fra Kroken til Lægreid:

 

Jørgen Ornæs var forlover ved Halvor Olson Skophamars første trolovelse i 1738.

Ved skiftet etter Jørgen Andersson Ornes 18-19. mars 1755 (http://arkivverket.n...read/24138/116/) heter det at eldste sønnen, Peder, da bodde på Lægreid i Årdal, så det er svært sannsynlig at Halvor Olson har fulgt med ham fra Kroken til Lægreid.

 

Joda, i ekstraskatten 1763 er "Peer Giørgensen" oppsitter på "Legreid Proprietair Gods" der Halvar Olsen og Lisbet Nielsd er husfolk (http://arkivverket.no/URN:db_read/db/47516/137). Peer Legrei var forøvrig fadder for Halvards yngste sønn Niels i 1761.

 

Dermed kan det konstateres at både Dagfinn Krossens bygdebok for Årdal og Lars E. Øyanes bygdebok for Luster tar feil om Halvar og Lisbet.

[Terje Hagen]

Hei,

 

Eg vil berre opplysa at Lars i sitt arbeid med BB for Hafslo har han etterlyst opphavet til Halvor og kva plass på Lægreid dei budde. Dette problemet er Lars kjende med.

 

Dette reknar eg med er å lesa om i bindet som omhandlar Hafslo.

Eg har så langt ikkje lese denne boki.

 

Mvh. Terje Hagen.

[Terje Hagen]

Hei igjen,

 

Elles vil eg takka for dei opplyningane som gjeve eit 'prov' på at Halvor kom til ÅrdaL, Lægreid , eller kvifor kom Halvor til Årdal? Var det hjå skyldfolk?

Ein Halvor Olssen døydde i Årdal 1788 som er registrert i Årdal sokn.

 

Etter det me erfarar så kom Halvor til Årdal omkring 1757 og tok heim under Lægreid sia dottri vart fødde i Årdal sokn.

 

Men det gjenstår å finna opphavet til Halvor, har brukt nokon år til å finna ut av dette, pga Krossen sine analyser om Jevnaker/Bratt- folki, så måtte Halvor Jevnaker vere lite for ung? Finner ingen kandidater så langt i Årdal som skulle seia at Halvor er Årdøl, men me kan aldri veta dette.

 

Mvh. Terje Hagen

[Lars E. Øyane]

Heisan, eg har ikkje sett dette temaet før no!

 

Eg kan fortelja følgjande:

 

So langt er opphavet til Halvor Olson uklart ogso for meg, men eg mistenker han for å vera frå plassen Skophammar under Kroken i Hafslo der han må vera fødd kring 1716. Han gifte seg første gongen i Hafslo 29.12.1738 med Gjertrud Hansdotter frå Leri i Luster, fødd der kring 1716. Ho d. i Vågen under Kroken i Hafslo kring 1753. Dei fekk fem born i lag, men berre dei to eldste sønene voks opp:

 

* Erik Halvorson (1742-1816) som kring 1757 flytte med faren og stemori til Årdal og vart husmann i Hola under Hovland. Stort etterslekt!

 

* Nils Halvorson, fødd i Hafslo kring 1746, flytte nok òg til Årdal, men hamna sidan i Danmark. Han var i 1782 busett på Jylland, men er truleg identisk med ein Nils Halvorsen som med kona Inger fekk ei dotter Gjertrud (oppkalla etter bestemori i Sogn), døypt i København 5.4.1772. Huslyden i Danmark er elles ukjend.

 

Halvor Olson gifte seg att i Luster 5.2.1755 med Elisabeth Nilsdotter frå Kroken i Luster, fødd der kring 1725. Dei flytte kring 1757 til Lægreid i Årdal der dei var husmannsfolk, men kva plass dei hadde, veit eg ikkje... Halvor døydde i Årdal 12.1.1788, medan Elisabeth nok er ho som døydde i Årdal 24.3.1803. Dei fekk tre born i lag:

 

* Sjur Halvorson (1755-1791), husmann i Kyrkjebakken under Lægreid i Årdal, var gift to gongar og fekk tre born, alle frå andre ekteskapet. Eg er heilt "blank" når det gjeld første kona hans, Martha Sjursdotter, som han gifte seg med i Årdal 11.12.1781, men kanskje einkvan kan hjelpa meg identifisera ho?

 

* Gjertrud Halvorsdotter (1758-1792), gifte seg med Jørgen Thomasson, som visstnok hadde opphavet sitt på ein plass under Midtun i Årdal. Gjertrud og Jørgen var plassfolk i Hola under Midtun i Årdal og fekk to søner i lag.

 

* Nils Halvorson, fødd i Årdal 21.9.1761, veit eg ikkje noko meir om i det heile!

 

Eg vonar noko av dette kan vera til hjelp! Og kan nokon fortelja meg meir om dei to Nils'ane eller om Martha Sjursdotter, ville eg setja stor pris på det! Sjølvsagt er eg òg interessert i fleire tankar kring opphavet hans Halvor Olson!

 

Med venleg helsing,

 

Lars E. Øyane

[Nils Aksel Horvei]

Tusen takk for et meget fyldig svar. Da fikk jeg bekreftet at Dagfinn Krossen hadde feil opphav for Halvor Olson på Lægreid og at du tok feil da du ikke hadde med Lisbeth Nilsdotter blant barna til Nils Sjurson Krogen som vokste opp.

 

Ellers kan det nevnes at både Laberg og Krossen tar feil med hensyn til sønnesønnen til Gjertrud Halvordsdotter. Laberg skriver i Bygdeboka for Årdal (1932), side 259 under Kolabotn: "Truleg reiste heile huslyden til Amerika". Dette gjentok Krossen, men de reiste alle til Bergen!

 

Med vennlig hilsen

Nils Aksel Horvei

pt. Puglia