Mons Hansson Grønhaug/Nistad - Var han gift med Kari Rasmusdtr. Nistad, død 1762?

[Torbjørn Igelkjøn]

Mons Hansson (ca 1709-1779) på Nistad i Fjaler skal ha vore fødd på Grønhaug i Gaular, der faren var lensmann. I følgje bygdeboka (Fjaler) var namnet på fyrste kona ukjent, men borna er lista opp. Etter at fyrste kona døydde gifta han seg opp att med Eva Marie Jacobsdtr. Sars. Kjelda for det meste av dette er nok skiftet etter Mons frå 1779. Frå bygdeboka:

 

 

Det blir hevda mange stader på nettet og dessutan i ei slektsbok frå 2005 at Mons var gift med Kari Rasmusdtr. Nistad (ca 1714-1762). Eg har ein mistanke om at dette stemmer (sjå nedanfor), men har ikkje greidd å finne verken skifte eller andre kjelder som beviser dette. Far hennar er nok Rasmus Nilsson Nistad, som ein finn i folketeljinga i 1701, men han døydde i 1728 lenge før dottera kan ha blitt gift, og dermed kan heller ikkje det skiftet brukast til å finne svar på spørsmålet mitt. Eg finn heller ikkje noko skifte etter kona til Rasmus.

 

Det gamle Holmedal prestegjeld vart delt i Indre - og Ytre Holmedal (Gaular og Fjaler) i 1755, og det finst ikkje kyrkjebøker før etter dette. Eg finn følgjande born døypte:

 

Frå "Gamle Digitalarkivet":

 

149000 1429     D 3/4 1757 k Mari Monsd. e Mons   Nistad         149177 1429     D 2/1 1760 k Dorthe Monsd. e Mons   Nistad sersjant

 

Den fyrste dåpen:

Sogn og Fjordane fylke, Dale, Holmedal, Guddal i Fjaler (Ytre Holmedal), Ministerialbok nr. A 1 (1755-1778), Kronologisk liste 1757, Side 16-17

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/kb20070507640117

Nederst på venstre sida.

 

Eg legg merke til at det står nederst på høgre sida at Kari Nistad vart "introdusert". DET er ein peikepinn på at Kari Rasmusdtr. kan vere kona til Mons. Dette er sikkert den einaste perioden at ein får vite det verkelege namnet til dei introduserte kvinnene. (Ved den siste dåpen står det berre Mons Nistads kone).

 

Eg lurer såleis på om det finst andre kjelder som beviser at Mons var gift med Kari Rasmusdtr., som døydde i 1762. Eg lurer også på korleis Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane kom fram til jordfestingsdatoen 29/8

http://da4.uib.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=12&filnamn=sogngrav&gardpostnr=81953&merk=81953#ovre

frå denne sida i kyrkjeboka (oppe til høgre):

Sogn og Fjordane fylke, Dale, Holmedal, Guddal i Fjaler (Ytre Holmedal), Ministerialbok nr. A 1 (1755-1778), Kronologisk liste 1762, Side 83

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/kb20070507640154

Står det nokon dato nokon stad som eg ikkje ser?

 

Skrifta i dei gamle skifta er i stor grad uleseleg for meg. Står det noko i skiftet etter Mons (øverst i innlegget mitt) som kan seie noko om kven den fyrste kona var? Kva er det som står om "15/11 1762" under "Gield og Afgang"?

 

[Grethe Flood]

Jeg har ikke svar på dine spørsmål, men her er i alle fall sønnen Jeremias fra første ekteskap i f.t. 1801. Beregnet fødselsår er 1746:

http://digitalarkivet.arkivverket.no/ft/person/pf01058401001020

 

Mulig dette også er en datter av samme sersjant Mons Nistad: Dorte, døpt 2.1.1760 - se venstre side, nesten nederst:

 

Sogn og Fjordane fylke, Dale, Holmedal, Guddal i Fjaler (Ytre Holmedal), Ministerialbok nr. A 1 (1755-1778), Kronologisk liste 1760, Side 58-59

Permanent bilde-ID: kb20070507640138

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/kb20070507640138

Permanent bildelenke: http://www.arkivverket.no/URN:NBN:no-a1450-kb20070507640138.jpg

 

Så vidt jeg kan se, er ikke første kona til Mons navngitt i skiftet, bare barna fra første ekteskap. Det ser ut som sønnen Rasmus er noe "commander sergeant ved Hr. capt. R....s kompani i Nordfjord, men Rasmus var til stede ved skiftet. 

 

Datteren Kari Monsdatter var gift med Christian Ellingsen Bjørviig (slik staves gårdsnavnet i 1801), men jeg kan ikke se at hun er nevnt sammen med Christian og barna i 1801. Christian står ikke som enkemann heller:

 

http://digitalarkivet.arkivverket.no/ft/person/pf01058402001189

 

Her er giftermålet mellom Christian og Kari Monsdatter Nistad i 1779 (iflg fylkesarkivets database ble de gift 08.02.1779)

 

Sogn og Fjordane fylke, Dale, Holmedal, Guddal i Fjaler (Ytre Holmedal), Ministerialbok nr. A 2 (1779-1798), Kronologisk liste 1779, Side 2

Permanent bilde-ID: kb20050818030671

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/kb20050818030671

Permanent bildelenke: http://www.arkivverket.no/URN:NBN:no-a1450-kb20050818030671.jpg

 

Her er skifte etter Kari Monsdatter Bjørvik:

 

Kildeinformasjon: Sogn og Fjordane fylke, Sunnfjord sorenskriveri, Lenet tinglag, Skifteprotokoll A 11 , 1798-1811, oppb: Statsarkivet i Bergen.

Merknader: EDB-register.

Permanent sidelenke: http://arkivverket.no/URN:sk_read/24198/135/

Permanent bildelenke: http://www.arkivverket.no/URN:NBN:no-a1450-sk20081126690136.jpg

 

Datteren Gjertrud var ugift - i alle fall leser jeg det slik - og 21 år gammel (f. ca. 1758). Under Gjeld og Afgang står det noe om Gjertrud og et skiftebrev av 15. november 1762. Jeg klarer ikke å tyde alt, men jeg mener det står noe en farbror Danchert Ludvigsen Sande? Kanskje du skulle forsøkt tydeforumet?

[Inge Nygård]

Vedrørande Danchert Ludvigsen Sande:

 

I skiftet etter Mons Hansen står det nemnt at Mons hadde vore formynder for Mari Jensdtr. Korsvold, og at det no var hennar farbror Danchert Ludvigsen Sande som var innsett som ny formynder. Sjå skiftet etter Jens Ludvigsen Korsvold frå 1769:

SAB, Sunnfjord Sorenskrivararkiv - IV Skifte, Ab, 1763-1769, s. 414b-415a
Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/sk20081126660698
 

[Torbjørn Igelkjøn]

Takk for hjelpa så langt. No har eg oppdatert Geni med det ein har av info så langt. Men spørsmålet om fyrste kona til Mons er framleis like ope.

Her er giftermålet mellom Christian og Kari Monsdatter Nistad i 1779 (iflg fylkesarkivets database ble de gift 08.02.1779)

 

Sogn og Fjordane fylke, Dale, Holmedal, Guddal i Fjaler (Ytre Holmedal), Ministerialbok nr. A 2 (1779-1798), Kronologisk liste 1779, Side 2

Permanent bilde-ID: kb20050818030671

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/kb20050818030671

Permanent bildelenke: http://www.arkivverket.no/URN:NBN:no-a1450-kb20050818030671.jpg

 

 

Dette er nok trulovinga, sidan vigselen står øverst oppe på høgre sida etter at ein har bladd om.

[Torbjørn Igelkjøn]

Vedrørande Danchert Ludvigsen Sande:

 

I skiftet etter Mons Hansen står det nemnt at Mons hadde vore formynder for Mari Jensdtr. Korsvold, og at det no var hennar farbror Danchert Ludvigsen Sande som var innsett som ny formynder. Sjå skiftet etter Jens Ludvigsen Korsvold frå 1769:

SAB, Sunnfjord Sorenskrivararkiv - IV Skifte, Ab, 1763-1769, s. 414b-415a

Brukslenke for sidevisning: https://media.digitalarkivet.no/sk20081126660698

 

 

Det viser seg at Cecilie, syster til Mons var gift med Ludvig Sande. Dermed vart Mons onkel til Jens og Dankert.

[Lars Østensen]

# 1 Det kan jo være en god indikasjon at den ene datteren har innestående mødrearv etter skiftebrev av 25. november 1762 slik det fremgår av skiftet etter Mons Hansen:

 

"Datteren Gertrud Monsdatter for indest: mødr: arv efter skifteb: af 25th Novb: 1762 - 20-2-14...."

 

I skiftet etter Østen Rasmussen Nistad fremgår at kona Gjertrud Hansdatter har som laugverge hennes broder Mons Hansen Nistad. Mons Hansen Nistad blir også oppnevnt som verge for 2 av barna i skiftet. Nils Rasmussen Birkeland ble også oppnevnt som verge for 2 av barna.

 

Ihht. skiftet etter Rasmus Nilssen Nistad hadde han barna: Nils, Jens, Clemmet, Hans, Østen, Dorthe og Kari. Det fremgår at eldste sønn Nils Rasmussen Birkeland blir laugverge for enken.

 

Det var jo ikke uvanlig med dobbeltgiftemål slik at det kan godt tenkes at Mons Hanssen fra Grønhaug giftet seg med Kari Rasmusdatter fra Nistad, mens Østen Rasmussen fra Nistad giftet seg med Gjertrud Hansdatter fra Grønhaug.

 

I skiftet etter Nils Rasmussen Birkeland blir Mons Hansen Nistad oppnevnt som formynder for datteren (Nielske Nilsdatter). Mons Hansen Nistad kalles da for hennes fasters mand (fars søsters ektemann). Det bør være en god indikasjon på at Mons Hansen Nistad var gift med en søster av Nils Rasmussen Birkeland, og som vist i skiftet etter Rasmus Nilssen Nistad fremgår det der at sønnen Nils Rasmussen var bosatt på nettopp Birkeland.

Endret August 14, 2016 av Lars Østensen

[Lars Østensen]

Ellers kan det være greit å se på manntall 1701 på gården Lien i Sande sogn:

 

Manntal 1701 for Nordre Bergenhus amt
    Namn     Alder     Stilling     Gard     Sokn     Prestegjeld
1043     Mons Olsen     52     o     Lien     Sande     Holmedals
1044     Olle Monsen*     20     s     Lien     Sande     Holmedals
1045     Haldan Monsen*     14     s     Lien     Sande     Holmedals
1046     Torsten Monsen*     10     s     Lien     Sande     Holmedals

 

Der finner vi Mons Olsen med sønnene Ole, Halvdan og Torsten. Disse er lett gjenkjennelig i skiftet under der det fremgår at søsteren Kari (Karen) Monsdatter bodde på Grønhaug. Søsteren var med andre ord gift med Hans Jensen Grønhaug.

 

Anno 1755 den 5 Juny ... blev skifte holden paa den gaard Lien i Indre Dale .... efter afg: Ole Monsen i mellom enchen Mari Larsdtr paa den ene og ? afdøde efterladte nærmeste arvinger ... var:

1. Broderen afg: Torsten Monsens efterladte søn Mons Torstensen boer paa Hielmeland i Bøgstad sogn
2. Broderen afg: Halvdan Monsens efterlatte ? datter Solvej Halvdansdatter gift med Herge Hansen og boer paa gaarden Sygnen?
3. Søsteren Karen Monsdatter enche boer eller tilholder paa gaarden Grønhaugen i Bøgstad sogn i mellom arvingene ... hendes børn:
a) Mons Hansen
B) Hans Hansen
c) Lars Hansen
d) Barbro Hansdatter
e) Dorthe Hansdatter
f) Gertrud Hansdatter
g) Sidsele Hansdatter
h) Martha Hansdatter
i) Ingeborg Hansdatter
alle myndige
4. Søsteren afg: Ales Monsdatter efterladte børn:
a) Lars Larsen
B) Torsten Larsen
c) Mons Larsen
d) Brithe Larsdatter
e) Solvej Larsdatter

Enchens arvinger:

1. Broderen afg: Knud Larsen Sandes efterladte børn:
a) Torsten Knudsen
B) Martha Knudsdatter
c) Lovise Knudsdatter
2. Broderen Siur Larsen boer paa Sande
3. Fuldsøsteren afg: Ales Larsdatter efterladte børn:
a) Anders Olsen
B) Ole Olsen
c) Siur Olsen
d) Martha Olsdatter
e) Lovise Olsdatter
f) Synneve Olsdatter
4. Halvsøsteren Borni Knudsdatter enche boer paa gaarden Alvern i Indre sogn

Endret August 14, 2016 av Lars Østensen

[Torbjørn Igelkjøn]

Takk for mykje nyttig informasjon. Då ser eg på det som bevist at Kari Rasmusdtr. var kona til Mons Hansson. Eg fekk med dette også svar på eit anna spørsmål som eg aldri rakk å stille, nemleg kvar mor hans, Kari Monsdtr. kom frå.

 

Eit anna interessant spørsmål er kvar informasjonen på Geni om Hans Jensson Grønhaug (Nistad) (evt.) kjem frå, og då tenkjer eg på det som står om at mora skal ha heitt "Daarte", og at han skal ha hatt ei syster, Gjertrud. Eg har ikkje funne noko skifte for verken Jens eller Daarte. Rasmus Nilsen i #3 skulle i følgje skiftet vere gift med Gjertrud Jensdtr. Er desse to identiske? I så fall var Mons og Kari syskenborn, men eg finn dei ikkje i databasen over ekteskapsløyve i Bergens stift...

[Lars Østensen]

# 8 Jeg vet ikke svaret på spørsmålene angående informasjonen på Geni, men jeg ser at det er mengder med informasjon fra skiftene som ikke er satt i system i forbindelse med utarbeidelsen av bygdebøkene. Ihht bygdeboka het første kona til Hans Jensen Grønhaug Barbro Olsdatter og døde på Osen ca 1704. Barbro Olsdatters første mann het Lars Lassesen og i skiftet etter ham fremgår at de hadde en datter Mari Larsdatter og at Barbros far lensmann Ole Nilsen på Sande(?) ble oppnevnt som formynder for denne datteren. I skiftet etter Barbro Olsdatter går det frem at hennes datter har fått ny formynder som er Peder Bringeland, og han omtales som farbror. Peder Larsen Bringeland var med andre ord bror til Lars Lassesen (Larsen?). Ikke er denne datteren Mari Larsdatter nevnt i bygdeboka, og ikke er det nevnt at Barbro Olsdatter var en datter av lensmannen Ole Nilsen. Det går heller ikke frem at Barbros første ektemann var bror av Peder på Bringeland. I manntall 1701 fremgår at Sande er lensmannsgård, og en Nils Olsen på 40 år er oppsitter (trolig en sønn av den forrige lensmannen, og en bror av Barbro Olsdatter).

Endret August 15, 2016 av Lars Østensen

[Torbjørn Igelkjøn]

Det er tydeleg at det er mykje informasjon i skifta som manglar i bygdebøkene (og som dermed også manglar i dei fleste slektstre rundt omkring), men problemet (mitt) er at det meste er "uleseleg", og at ein ofte heller ikkje veit kvar ein skal leite. Eg lurte litt på korleis du fann fram til Lien ovanfor, det tykte eg var godt gjort :-) Eit anna eksempel er Rasmus Nilsen Nistad som, dersom det ikkje er fleire ute og går med same namn, kan ha hatt ein far som budde på Holt. (Om ikkje nokon hadde spurt Yngve Nedrebø i ei anna sak ville ein ikkje ha funne fram til dette). Om alle skifte hadde vore fulltranskriberte og søkbare ville ein ha kunna finne fram til mange opplysningar som elles er utilgjengelege. Men det virkar også som om bygdebøkene (iallefall den for Fjaler) har hatt tilgang til skifte som ikkje er mogeleg å finne i Digitalarkivet, evt. må forfattaren ha funne fram til informasjon gjennom andre kjelder. (Eg har så langt ikkje erfaring med bruk av så mykje anna enn folketeljingar, kyrkjebøker og skifte).

 

Når det gjeld lensmannsslekta på Sande var ein borti den i #3 og #5. Eg legg merke til frå bygdeboka at lensmannsslekta på Sande også ser ut til å ha gifta seg inn i lensmannsslekta frå Haugland i Fjaler. Når det gjeld Barbro sin far kom nok ikkje han frå Sande, men derimot frå Sunde i Førde (sjå nedanfor), så det ser nesten ut som om dei har prøvd å finne seg ektemakar innanfor det same sosiale lag. Det spørst om ikkje også Osen, der Atle Gaular-jarl heldt til nokre hundre år tidlegare også har vore lensmannsgard frå gammalt av. Ved søk på nettet på Hans Jensson Grønhaug/Nistad (eg hugsar ikkje den nøyaktige frasen) dukka det opp ein transkripsjon av Steens skrifter om Førde sokn (søkbar pdf). Dette skal ha vore skrive av ein som levde på 1800-talet, og ser nesten ut som ei slags bygdebok for Førde. Der står det ein god del om Ole Nilsen Sunde og slekta hans, og Barbro og dei tre ekteskapa hennar er også såvidt nemnde.

Endret August 16, 2016 av Torbjørn Igelkjøn

[Lars Østensen]

# 10 Det kan nok stemme at det er lensmann Ole Nilsen Sunde og ikke Sande slik jeg trodde. Var i tvil om det stod Sande eller Sunde i skiftet:

 

Endret August 16, 2016 av Lars Østensen