Tyge Jakobson Nes - Kven var han?

[HelgeHånes]

Tyge Jakobson Nes var brukar på Jogarden, Nes 3 i Austefjorden frå 1740 og utover. I Voldasoga bind 2, s. 464 blir han kalla Tyge Jakobson Førde. Han var gift med enkja etter Ola Jakobson Nes og Ola Åmundson. https://www.nb.no/nbsok/nb/eaf3ccd750c90d34b3925ce4accb570d#467   Det er ikkje sagt noko om kven far til Tyge var, men han skal altså ha kome frå Førde.

 

Så mange med namnet Tyge finn vi ikkje på Førde, men ein av sønene til Jon Olson Førde og Mette Olsdatter f. Fylsvik heitte Tyche. I skiftet etter Jon Olson Førde av 17. oktober 1725 er han skriven å vere 1 1/2 år gammal, altså fødd i starten av 1724.   https://www.digitalarkivet.no/sk20090126610321  I Voldasoga band 2 s. 434 er Tyge Jonson fødd rundt 1719.

 

Mette Olsdatter gifte seg oppatt rundt 1727 med Jakob Jonson Velsvik, og om Tyge var son hans må han vere fødd etter 1727. 

Då Tyge Jakobson Nes døde i 1768 er det opplyst at han var 59 år gammal, altså fødd rundt 1709 https://www.digitalarkivet.no/kb20070829660050 

 

Tyge gifte seg med enkja Anne Andersdatter Nes, f. Langvatn frå Hansgarden på Langvatn rundt 1740.

Om Tyge var son av Jakob Jonson Velsvik, dvs. fødd etter 1727, var han berre  13 år då han gifte seg, og om han var son til Jon Olson Førde var han rundt 16 år.  Dette høver dårleg med det årstalet som er oppgitt då Tyge døde, nemleg 59 år.  Det verkar difor meir sannsynleg at han verken var son til Jon Olson Førde eller Jakob Jonson Velsvik, og at far hans var ein heilt annan.  Men om det er rett at Tyge vart fødd rundt 1719, slik Voldasoga seier, er det med ein gong mogeleg at han gifte seg ikring 1740. Han ville då vere rundt 21 år gammal.

Dei to første borna til Tyge og Anne bar namna Jakob og Anders, tydelegvis ei oppkalling av Tyge og Anne sine fedre. Det er såleis lite truleg at patronymet til Tyge, oppgitt i skiftet etter han skulle ha vore Jonson, og at det her er snakk om ei feilskriving. 

 

Alt i alt hallar eg mot konklusjonen at far til Tyge Jakobson Nes ikkje kom frå Førde, men ein annan gard i nærområdet. Kva gard det skulle vere er vanskeleg å seie.

Såvidt eg har funne ut er det ikkje mange med namnet Tyge i Austefjorden på dei tider. I Førde-ætta ser det ut som namnet ikkje har vore i bruk, så då kjem det kanskje frå morsslekta på Fylsvik eller i Skinnvika, der farsslekta hennar kom frå.

[Ivar S. Ertesvåg]

Nei .. Tykje var ikkje noko vanleg namn. 

 

I manntalet for ekstraskatten 1762 er "Thyge" Nes den einaste på Søre Sunnmøre med dette namnet.

Han er ført inn utan farsnamn (nesten ingen i Volda er ført inn med farsnamn i dette manntalet).

Han er fadder og trulovar nokre gongar 1741-60, men ført utan farsnamn.  Finn han ikkje som brudgom (kyrkjeboka byrjar 18.okt 1741)

 

I manntalet 1701 var det 3 på Sunnmøre som heitte Tykje/Tyge:

Tyge Peders. Vestre frå Valle skpr., 13 år,  tenar på Østrem i Borgund

Tyge Davids., 34 år, Strandsitjar i Borgund,

Tyge skreddar, 30 år, fattig strandsitjar/losjerande i Borgund   (det er mogeleg at dette er den same som TYge skreddar på Øyra i Volda nokre år seinare)

og så kan ein kanskje også telje med Tøger Liavågen, 8 år, Hareid

 

I 1666 var futen Tyge Nielsen den einaste på Sunnmøre med dette namnet.

 

Busetnadssoga for Volda (b.3 s.331) veit ikkje noko meir enn Voldasoga om opphavet til Tykje Nes.

I motsetnad til Voldasoga, reknar ikkje Busetnadssoga (b3. s.279), med at Tyge Jonson Fyrde f. ca. 1724 er han som kom til Nes.

 

Det kan vere eit spørsmål om kva som er kjelda til farsnamnet for Tykje Nes.  Ettersom Jon Fyrde døydde då guten var 1 år,

kan stefaren sitt namn ha vorte brukt som farsnamn - anten fordi det faktisk vart brukt, eller fordi skrivaren ikkje visste betre.

 

Eg trur det kan vere fleire kjelder å finne enn dei Busetnadssoga har hatt tid til å gjere nytte av...

Rimelegvis bygsla Tykje bruket på Nes, og fekk tinglyst ein bygselsetel.  Det vil vere nemnt i tingboka, og då kan det stå meir.

Endret November 27, 2021 av Ivar S. Ertesvåg

[HelgeHånes]

Eg har prøvd å gå gjennom pantebøkene for tidsromet 1740 - 1745, men finn berre ein Tyge, nemleg Tyge Jakobsen Taskeberget (Jøringdal) 

Tyge Jakobsen Tascheberget   18. januar 1740   https://www.digitalarkivet.no/tl20080929660395

 

Eg fann meir om denne personen her: https://www.geni.com/people/Anne-Sørensdatter-Magdevåg/6000000025129444462

 

Men dette kan umogeleg vere same personen som er brukar på Nes i Austefjorden.

 

Elles finn eg panteregister og pantebøker svært vanskelege å finne fram i. Kunne vere greitt med ei bruksanvisning.

[Ivar S. Ertesvåg]

Det var ikkje så mange Tykjar - men meir enn éin. Tykje på Taskeberget døde vel 1739?

 

Panteregisteret byrjar i 1744; "din" Tykje skal ha vorte brukar på Nes året før, ifl. Voldasoga og Busetnadssoga.

Men dette årstalet kan vere basert på skattelistene - og den førre brukaren kan ha "overlevd seg sjølv" i desse listene.

Sidan vi ikkje finn vigsla i kyrkjeboka, kan ho ha vore før oktober 1741; og då var venteleg bygsla også det året.

 

Det vil vere større von om å finne ei innførsle i tingboka. Der er det ført inn eit par linjer om kvar tinglyste bygsel.

Tingbøkene er ordna kronologisk.  Fut og sorenskrivar med følgje hadde ei runde 2 eller 3 gongar i året til alle dei 13 skipreidene.

Rekkefølgja varierte litt men typisk nordre-indre- søre; - Hjørundfjord-Ørsta-Volda-Rovde-Vanylven - Nerøy-Ulstein.

[Grethe Flood]

20 timer siden, HelgeHånes skrev:

Tyge Jakobson Førde. Han var gift med enkja etter Ola Jakobson Nes og Ola Åmundson.

 

Fra bygdeboka:

Ola Jakobsen Nes døde i 1720. I 1701 var han 62 år gammel og hadde to sønner, Erik, 20 år og Ola, 1 år. Gift første gang med Marte Davidsdatter, eldste barn født 1690, yngste født 1705. Jeg har funnet skiftet etter Ola (Ole) i 1720 og her står det Marthe Eriksdatter og er hun hans etterlatte hustru??

 

Møre og Romsdal fylke, Sunnmøre, Skifteprotokoll nr. 5A (1719-1724), Skifteprotokollside, Side 140b-141a
https://media.digitalarkivet.no/view/24548/143

 

Fra bygdeboka: 

1725: Ola Åmundsson fra Hjørundfjord ble gift med enken Anne Andersdatter.

Dette er sikkert en helt annen person, men en Ola Åmundsson Stokke døde i 1739 i Hjørundfjord, https://media.digitalarkivet.no/view/15964/42. Jf.: https://www.nb.no/items/4aa3e2c8be338d79d0a507a239432026?page=121&searchText=aamundsson

 

20 timer siden, HelgeHånes skrev:

Tyge gifte seg med enkja Anne Andersdatter Nes, f. Langvatn frå Hansgarden på Langvatn rundt 1740.

 

Ved søk i skifteregisteret for Sunnmøre, dukker det opp en Anders Ingebrigtsen Langvatn, som det er skifte etter i 1707. Han har en datter Anne Andersdatter, hennes formynder seg ut til å være en David Olsen Giersdalen. 

https://www.digitalarkivet.no/view/27/pa00000000790578

https://media.digitalarkivet.no/view/24545/429

 

Det godt mulig at jeg nå er på villspor, men jeg prøver bare å få en slags oversikt. Anne Andersdatter må vel ha vært ganske ung ved giftermålet med Ola Åmundsson i 1725, når hun får tre barn i første halvdel av 1740-tallet med Tyge Jakobsen. Jeg finner dette på geni.com, og dette må selvsagt alltid sjekkes: https://www.geni.com/people/Anne-Langvatn/6000000002893710092. Her står det at Anne var født ca. 1690 og døde på Jogarden, Nes, Volda, i 1744. I så fall er hun 54 år ved dødsfallet. 

 

Finner dødsfallet til en Anna Nes i 1744: 

https://www.digitalarkivet.no/view/267/pg00000002665043

Møre og Romsdal fylke, Volda, Ørsta i Volda, Ministerialbok nr. 511A02 (1741-1760), Kronologisk liste 1744, Side 21

https://media.digitalarkivet.no/view/15955/25

Men det dør en Peder Nes året før, så dette behøver ikke å være "vår" Anne....? 

 

Som sagt, godt mulig at jeg her helt på villspor.... 

[HelgeHånes]

8 timer siden, Grethe Flood skrev:

Ola Jakobsen Nes døde i 1720. I 1701 var han 62 år gammel og hadde to sønner, Erik, 20 år og Ola, 1 år. Gift første gang med Marte Davidsdatter, eldste barn født 1690, yngste født 1705. Jeg har funnet skiftet etter Ola (Ole) i 1720 og her står det Marthe Eriksdatter og er hun hans etterlatte hustru??

 

Møre og Romsdal fylke, Sunnmøre, Skifteprotokoll nr. 5A (1719-1724), Skifteprotokollside, Side 140b-141a
https://media.digitalarkivet.no/view/24548/143

Her blandar du saman to med namnet Ola. Det er rett at Ola Jakobsen Nes var gift først med Marte Davidsdatter, og deretter med Anne Andersdatter, datter av Anders Ingebrigtsen Langvatn og kona hans Synneve Paulsdatter. Men den Ola du har funne skiftet etter, er ein annan Ola, nemleg Ola Olson Nes, og kona hans var Marthe (Maritte) Eriksdatter.

 

8 timer siden, Grethe Flood skrev:

725: Ola Åmundsson fra Hjørundfjord ble gift med enken Anne Andersdatter.

Dette er sikkert en helt annen person, men en Ola Åmundsson Stokke døde i 1739 i Hjørundfjord, https://media.digitalarkivet.no/view/15964/42. Jf.: https://www.nb.no/items/4aa3e2c8be338d79d0a507a239432026?page=121&searchText=aamundsson

Desse to kunne ha vore same person når ein ser på dødstidspunktet, men kona til Ola Åmundson Stokke heitte Kari Jonsdatter Hustad og levde heilt til 1754. Det var nok fleire Ola Åmundssøner i Hjørundfjord.

 

9 timer siden, Grethe Flood skrev:

Jeg finner dette på geni.com, og dette må selvsagt alltid sjekkes: https://www.geni.com/people/Anne-Langvatn/6000000002893710092. Her står det at Anne var født ca. 1690 og døde på Jogarden, Nes, Volda, i 1744. I så fall er hun 54 år ved dødsfallet. 

 

Finner dødsfallet til en Anna Nes i 1744: 

https://www.digitalarkivet.no/view/267/pg00000002665043

Møre og Romsdal fylke, Volda, Ørsta i Volda, Ministerialbok nr. 511A02 (1741-1760), Kronologisk liste 1744, Side 21

https://media.digitalarkivet.no/view/15955/25

Men det dør en Peder Nes året før, så dette behøver ikke å være "vår" Anne....? 

Å stole på Geni er ikkje alltid ein "genistrek". At Anne Andersdatter kan vere fødd rundt 1690 er ikkje så utruleg, men ho døde ikkje i 1744. Når Anne døde er uvisst, men ho overlevde alle dei tre mennene sine. Ved skiftet etter den 3. mannen Tyge den 31. juli 1769 står ho oppført som den "igjenlevende enken Anne Andersdatter" . Når ho døde er uvisst, men det skjedde i alle fall etter den 31. juli 1769.

[Inge Nygård]

 

23 minutter siden, HelgeHånes skrev:

Det er rett at Ola Jakobsen Nes var gift først med Marte Davidsdatter, og deretter med Anne Andersdatter,

I skiftet etter Ole Jacobsen på same side som Ole Olsen sitt skifte, er enka kalla Maritha Davidsdatter.....

Endret November 28, 2021 av Inge Nygård

[Grethe Flood]

 

36 minutter siden, HelgeHånes skrev:

At Anne Andersdatter kan vere fødd rundt 1690 er ikkje så utruleg, men ho døde ikkje i 1744. Når Anne døde er uvisst, men ho overlevde alle dei tre mennene sine. Ved skiftet etter den 3. mannen Tyge den 31. juli 1769 står ho oppført som den "igjenlevende enken Anne Andersdatter"

 

Hvis det dreier seg om én og samme Anne, født omkring 1690, var hun i så fall 50 år da hun giftet seg med Tyge Jakobsen, som hun fikk tre barn med i 1743, 1745 og 1748. Jeg vil - ut fra biologisk alder - tro at Anne som fikk barn i 1740-årene, ikke var 50+ da barna hun fikk med Tyge, ble født. Hun bør da i så fall være født seinere enn 1690... Men dette er bare noen løse tanker, da jeg leste bygdeboka.... 

[Ivar S. Ertesvåg]

Anna og Anders var svært vanlege namn; det var nok fleire Anna Andersdøtre...

 

Anna gift med Tykje Nes skal vere skal, ifl. Busetnadssoga og Voldasoga,

vere dotter til Anders Ingebrigtsson Langvatn. Skiftet etter han (1707, som Grethe fann) viser at han hadde ei dotter Anne.

Det er også eit skifte etter broren Ingebrigt Andersson Aurstad i 1735, https://www.digitalarkivet.no/sk20090126620263

der mora Synneve og systrene Synneve (gift) og Anne (ugift) er arvingar.

 

Men kva er kjelda for at Anne på Nes var Anne frå Langvatn?  Vigsla manglar.

Det ser ikkje ut til at det er skifte etter mor Synneve Paulsd.( som levde ved skiftet etter 2. ektemann Erik Olsson 1760

https://forum.arkivverket.no/topic/284974-erik-olson-langvatn-sitt-skifte/   )

 

Endret November 29, 2021 av Ivar S. Ertesvåg

[HelgeHånes]

På 28.11.2021 den 21.04, Inge Nygård skrev:

I skiftet etter Ole Jacobsen på same side som Ole Olsen sitt skifte, er enka kalla Maritha Davidsdatter.....

Du har rett. Det står faktisk at ved skiftet etter Ola Jacobson Nes den 31. august 1720, var hans "etterlatte hustru Maritha Davidsdatter" med laugverge Erik Langvatten. Det må vel bety at Ola ikkje var gift med Anne Andersdatter i det heile tatt, eller, om han var det, må det ha vore før han gifte seg med Maritha Davidsdatter, og at ho døde utan livsarvingar.

[HelgeHånes]

No har eg blatt gjennom fleire tingbøker frå 1735 og utover til 1747 utan å finne noko om Tyge Jakobson Nes. Eg må ærleg innrømme at store delar av dette materialet var mest umulig å få noko utav på grunn av skrifta, så eg kan sjølvsagt ha oversett viktig informasjon.....

[Ivar S. Ertesvåg]

Eg har sett gjennom nokre år av tingboka, men finn heller ikkje noko. 

Eg har notert desse tingreferata i Volda:

 

SAT, Sunnmøre sorenskriveri, 1A/1/L0031: Tingbok 29A, 1735-1738, s. 15b-16a
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rg20090420330662

s. 15b haustting 1735 7.nov

36b vårting 1736 15.feb

66a sommarting 1736 1.aug

95a haustting 1736 10.nov

123b vårting 1737  5.mar

158a sommarting 1737 1.aug

197b haustting 1737 11.no

 

SAT, Sunnmøre sorenskriveri, 1A/1/L0032: Tingbok 29B, 1738-1740, s. 259b-260a
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rg20090420340046

(vårting 1738 fann eg ikkje

259b sommarting 1738 4 .aug

308b haustting 1738 12.nov

340b vårting 1739 19.feb

366a sommarting 1739 27.jul

389a haustting 1739 9.nov

423b vårting 1740 18.feb.

 

Den neste boka er delvis øydelagd

SAT, Sunnmøre sorenskriveri, 1A/1/L0033: Tingbok 30, 1740-1743, s. 49b-50a
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rg20090420340235

(sommartinget 1740 er tapt)

49b haustting 1740 11.nov

(vårting og sommarting 1741 er tapt)

130a haustting 1741 15.nov

147b vårting 1742 22.feb

167b sommarting 1742 28.jul

185a haustting 1742 12.nov

194a vårting 1743 19.feb

 

SAT, Sunnmøre sorenskriveri, 1A/1/L0034: Tingbok 31, 1743-1747, s. 14-15
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rg20090420340366

s.15 sommarting 1743 24.jul

s.67 haustting 1743 20.nov

 

(med atterhald om ein og annan tastefeil...)

 

I tillegg til bygselen ville Tykje også måtte tinglyse at han avløyste formyndaren for kona si

(dvs fritok han for ansvaret for arven hennar), etter at dei vart gifte.