[#78016] MR: Halsa, Marit Jonsdtr. Henden død 1770, g.m. Rasmus Jonsen Klætten

[Gjest Ann Helle]

Hei!Er eg så heldig at det er nokon som kjenner anene til Marit Jonsdtr. Henden?Halsaboka Bind IV, s. 471, står det at Marit og Rasmus bl.a. har dattera Ales, som i 1765 i Edøy kirke vart g.m. Jakob P. Aresvik.Mvh. Ann

[Gjest Finn Oldervik]

Marit Jonsdotter var dotter til Jon Hansson Todal og kone Elisabet Nilsdotter f. Vågland. Sjå skifte etter Jon Lenke

[Gjest Ann Helle]

Igjen tusen takk Finn!Forstår eg deg rett når eg no har leita på Todal Debatt 52850 LenkeInnlegg 6 ved Steinar Olsen har han under6. Generasjon; 'person nr 12' Johan Hansen Todal, yrke lennsmann, at han er g.m. Elisabet Nilsdtr. Vågland og at dei har dottera Marit i tillegg til sonen Hans?Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

Ja, det stemmer for så vidt, bortsett frå at han heiter Jon, ikkje Johan. Det er rett at han var lensmann. Om du prøver deg på det skiftet som eg lenkar til, så vil du i 5. og 4. siste lina i første spalten finna namnet på Marit Jonsdotter og ektemannen, Rasmus Jonsson Taknes. I skiftet er det nemnd 4 born til lensmann Jon og kone Elisabet, nemleg sonen, Hans 33 år i 1741, Elisabet g.m. Ole Larsson Inder-Vågland, Marit gift med Rasmus Jonsson Taknes og Dorte Jonsdotter Todal, 15 år og ugift i 1741.

[Gjest Ann Helle]

Ja , eg prøvde meg på Skifte, fann Hans 33 år, men eg fann ikkje Klætten, so då so, la eg skifte til sides.Eg fann debattane om Todal og det ser ut til å vera spanande, her må eg ha litt tid på meg.Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

No har ikkje den aurgjeldske lensmannsfamilien Todal særskild mykje med preste- og borgarslekta i Nordnoreg å gjera, anna enn at dei har sams utspring/opphav. Tradisjonar nedteikna på 1700-talet seier forresten at eit syskenborn til Rødøypresten, Jon Nilsson Todal, Jon Ånundsson Lindås også tenkte å verta prest, men at han måtte avslutta studiane i Bergen då faren døydde. Det er forresten ein ganske eineståande namnetradisjon knytt til ætta på Lindås (som har same opphav som Todal). I mange generasjonar frå først på 1600-talet mest fram til våre dagar og langt på veg annankvar generasjon, så vart gardbrukaren her kalla Åne. Av og til kunne namnet finnast utanom Lindåsgarden, men det forsvann fort alle andre stadar, berre på Lindås heldt det seg levande. Eg hugsar forresten godt den siste Åne på Lindås. Han døydde truleg en gong i 1960- eller 70-åra?Eg har mange gonger undrast kvar dette namnet var kome frå, - var det stadar i landet vårt at Åne var vanleg som mannsnamn?

[Gjest Ann Helle]

Korleis skriv dei Åne i dag, er det gått over til Arne?I Hardanger sa dei før i tida Ao(u)dne, for det me i dag seier Arne, kan namna ha hatt same opphav?Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

Nei, namnet Åne i Aure har absolutt ingenting med Arne å gjera. Det siste er elles eit vanleg og mykje bruka namn på Nordmøre. Åne må vera ein variant el. kortform av Ånund el. Åmund/Amund. Ser du på oppsettet til Steinar Olsson over Todalsslekta, så vil du vel finna ein Åmund e.l. i starten der.

[Gjest Ann Helle]

I 1996 gav mållaga i Jondal, Odda og Ullensvang ut boka Gudlabadne, ei kjelde med gode førenamn.Her står det tyding på ei lang rekkje namn:Arne, Arn 'ørn' Den skarpe og snøgge.Ådne, er ei form av Arne. Den skarpe og snøgge.Åne, Form av Arne Den skarpe og snøgge.Ånon, Ån 'forfar' og on 'den som vinn, sigerherre' Den sterke stamfaren.Ånond, Ån 'forfar' og on 'den so vinn, sigerherre' Den sterke stamfaren.Åmund, form av Ogmund. Den agelege vernaren.Ogmund, Og 'age, vyrnad' og mund 'vern' Den agelege vernaren.For meg som er oppvaksen med både hardingadialekt og nordmørsdialekt, var det naturleg å tenkja / oppfatta at Åne og Arne er same namnet og at Åmund er eit heilt anna namn. Kvifor dei namna vert blanda i hop på Nordmøre veit ikkje eg.Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

For meg er det utenkjeleg at Åne skal vera ei anna form for Arne, kanskje fordi dialektuttalen er så heilt ulik på det trøndske nordmørsmålet for dei to namna. No er trøndersk, inkludert nordmørsk målform kjend for avhogging, så at Ånund kan verta til Åne finn eg særs rimeleg. Det eg likevel har i tankane er at den første av desse karane kan ha kome ein stad i frå der Åne e.l. var eit meir vanleg namn.

[Gjest Ann Helle]

Her trur eg at du må sjå på betydningen av namna og ikkje korleis namna vert uttala.Åne og Ogmund har heilt ulik betydning.Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

Akkurat dette trur eg ikkje den tids foreldre sat å grubla særleg mykje på ;-))

[Gjest Ann Helle]

Dette vil eg tru at ein namnegranskar ville kunna svart deg på. Det kan godt henda at den fyrste Åne td kom frå hardinga.Arne er det eit lite vanleg namn på Nordmøre? Det er ganske vanleg i Hardanger i gamle dagar sa dei Aodne, eg også hugsar ein som me kalte Aodne, men skriftsforma var Arne. På hardingadialektvert Å uttala Ao.Mvh Ann

[Gjest Finn Oldervik]

Interessant. Åne kunne av og til både verta uttala og skrive som Ådne. Om mannen var harding og både han sjølv og ev kone og born kalla han Aodne, så trur eg neppe nokon her ville oppfatta det som Arne, då heller ei avbakle form for Ånund/Åne e.l.Mannsnamnet Arne er elles eit vanleg og gamalt namn på Nordmøre. Sjå mellom anna dei gamle namna i Aspa-ætta. Men uttalen er jo ein heilt annan enn den du seier at dei har i Hardanger.

[Gjest Per Nermo]

(2:) Jeg har denne (?) Marit Jonsdatter (Todal) (død 1782) g.m. Lars Hanssen Betten (Larsstu). Er dette en annen Marit ? Hvem er i så fall hennes foreldre ? (Jeg har 4 barn, bl.a. døtrene Gurå og Anne (begge f. 1737 ?) etter det nevnte ekteparet).

[Gjest Per Nermo]

(2:) Hvorfor kalles Marit Jonsdotter (f. ca. 1770) (dotter til Jon Hansson Todal og kone Elisabet Nilsdotter Vågland) for 'Marit Jonsdotter HENDEN' ?Var hun først g.m. Lars Hanssen Betten og bosatt på Henden i Valsøyfjord, dar Lars' mort Gurå kom fra ?

[Gjest Finn Oldervik]

Nei, dette må vera ei anna Marit Jonsdotter. Vaagland skriv då også 'trolig en datter av lensmann Jon Hansson Todal'. Skiftet eg lenkar til i innlegg (2) utelukkar at denne Marit på Betten kan vera dotter til lensmannnen. Kven ho er/var har eg førebels inga meining om.

[Gjest Per Nermo]

Takk for svaret5 !Noen som vet hvorfor Marit Jonsdotter (f. ca. 1770) (d. av Jon Hansson Todal og kone Elisabet Nilsdotter Vågland) kalles 'Marit Jonsd. HENDEN' ? (Jeg ser ingen tiløknytning til garden Henden).

[Gjest Finn Oldervik]

Det er vel knapt nokon annan forklaring enn at forfattaren av Halsaboka har innbilt seg at Marit (som døydde 1770) var frå Henden. Han kjende tydelegvis ikkje til skiftet som eg linkar til i innlegg (2). Eg kjenner ikkje til at Marit er omtala som Marit Henden nokon annan stad enn i Halsaboka. Dette skulle vel også vera eit brukbart signal om at ein ikkje bør oppfatta opplysningar henta frå bygdebøker som endeleg fasit utan sjølv å ha sjekka originalkjeldene.

[Gjest Per Nermo]

Takk for svaret, og for en betimelig formaning. Æ skjæmmes ....

[Gjest Per Nermo]

Såvidt jeg forstår omtaler Halsaboka (av Vaagland) BÅDE denMarit Jonsdotter ('Todal') (død ca. 1782) (ref. innlegg #17) som var g.m. Lars Hanssen Betten (Larsstu), sønn av Gurå Larsdatter Henden (Valsøyfjord) (4 barn, bl.a. Gurå og Anne), OG denMarit Jonsdotter ('Henden') (c1719-c1770) (ref. innlegg #1) (dotter til Jon Hansson Todal og Elisabet Nilsdotter Vågland) som var g.m. Rasmus Jonsen Klætten/Taknes (barn: Gjertrud, Esten, Jon, Marie, Ales). Bodde lensmann i Aure, Jon Hansson Todal, noensinne på Henden ?

[Gjest Finn Oldervik]

Formaninga var ikkje retta spesielt mot deg Per, men mot alle som driv med slektsforskning.Jau, Vaagland omtalar to Marit Jonsdotter der han trur at den eine (ho på Betten) var dotter til lensmann Jon Todal, noko ho ikkje var. Den andre, ho på Klætten, omtalar Vaagland som Marit Jonsdotter Henden, noko som vel også er feil, då ho beviseleg var dotter til lensmannen i Todalen i Aure. Eg har aldri høyrd eller sett at lensmann Jon Todal nokon gong budde på Henden.