Litt om slektsforskning og eldre kirkelig lovgivning

[Leif Salicath]

De fleste kjenner vel til wangensteen.net hvor Lars Ove Wangensteen har lagt ut mye slektslitteratur digitalt. Nylig la han ut det han kaller Spangen-boken som er et utvalg artikler av Christian Dag Spangen. Godt skjult blandt disse ligger det jeg vil kalle et gullegg av de sjeldne, nemlig Spangens artikkel: "Litt om slektsforskning og eldre kirkelig lovgivning".

 

Her beskrives reglene omkring dåpen (når dåpen måtte foretas, forskjell mellom "ekte" og "uekte" barn osv.), konfirmasjon (krav til alder og plikt til å konfirmeres), ekteskap (feste og medgift og prosedyrer og bryllup med omfattende beskrivelser av prosedyrer ved vielse mm.), ekteskapshindring (allerede gift, svogerskap med de relativt omfattende regler og forbud, kausjonspenger og vitner inkl. skifteregler før ekteskap, leiermål og slektskapsregler, kirkegang, plikt og regler), begravelse og geistlig skifte. I alt 21 sider.

 

Her fant jeg svar på mye jeg tidligere bare har fått bruddstykker av og trodde jeg kunne litt om. Jeg tror nesten alle vil være enig med meg i at dette er nyttig og lærerik basiskunnskap for alle slektsforskere.

 

Se lenke.

[Ivar S. Ertesvåg]

Litt usikker på dette "gull"-egget.

Han set ikkje klare skilje mellom juridiske formalitetar, kyrkjeleg teologi og (eigne oppfatningar) av folketrua. Det gjeld t.d. om at mora er "urein" etter ein fødsel, og statusen til barn før dei er døypte. Han tilkjennegjev også ei oppfatning av "slekt" (først og fremst "mannslinje") som ikkje svarar til norsk lovgjeving på noko tidspunkt.

 

Artikkelen kunne vore mykje betre om han viste til kvar dei ulike føresegnene var å finne, og kva dei faktisk seier. Det er nokre få slike tilvisingar, men stort sett manglar dei. Vi kan ikkje vite sikkert kva som er hans eigne oppfatningar/utleggingar og kva som er fakta - eller kva reglar han veit om og kva han ikkje veit om. Når det er slik, må vi alltid ta høgde for at det er tvil. Vi kan heller ikkje vite om dette er noko han har granska seg fram til gjennom historiske lovstudiar - eller det er eit samankok av andre sine meir og mindre målretta granskingar. Det hjelper ikkje om kanskje det meste er rett, når vi ikkje veit kva som ikkje er det. Og då vert heile artikkelen ubrukeleg.