St. Jørgen Hospital kontra Pleiestiftelsen i Bergen - kva var forskjellen på pasientdiagnosane?

[Lars E. Øyane]

Mange personar frå ulike bygder på Vestlandet vart spedalske, og dei fleste hamna før eller sidan anten på:

 

St.Jørgen Hospital, eller på

 

Pleiestiftelsen i Bergen, men kan nokon fortelja meg kva som var forskjellen?

 

I ein søskenflokk frå Dalsøyri i Luster kom to søsken på St. Jørgen, og dei har me fine opplysningar om.  Men eit tredje søsken var:

 

* Rannei «Randine» Johannesdotter Dalsøren, fødd i Luster 26.2.1840.  FT1865 syner ho som pasient på Pleiestiftelsen i Bergen, og ho døydde der 21.6.1932, 92 år gamal!  Etter mine begrep må det no vera svært so sjelden at spedalske lever til ein so høg alder...!?

 

Lagnaden hennar har vore drøfta før: https://forum.arkivverket.no/topic/197654-løyst-randine-dalsøren-kring-70-år-pasient-på-pleiestiftelsen-for-spedalske-i-bergen-skifte-1932/?tab=comments#comment-1671338

 

Korleis finn me tidspunktet for innflyttingi hennar på Pleiestiftelsen?  Det ser iut som protokollane ikkje børjar før i 1865...: https://www.digitalarkivet.no/search/sources?s=&from=&to=&format=all&archive_key=&sc[]=hm&m[]=1301

 

Eg takkar so mykje på førehand for alle gode tips!

[Inger Hohler]

St. Jørgen var for dem med sterkt utviklet sykdom, Pleiestiftelsen for dem man trodde det kanskje var mulig å kurere. Det er i alle fall hvordan tingene var da Pleiestiftelsen var nyopprettet, i følge
http://urn.nb.no/URN:NBN:no-11567 masteroppgave av Kent Wold Christensen

Uansett, som ved radesyke må vi regne med at diagnosene var så-som-så. Beskrivelsene under er fra 1816, men det tok lang tid før man hadde noe mer å stille opp med på det medisinske området.

Denne første pasienten ville kanskje ha blitt diagnostisert med et stygt allergisk eksem i dag, siden det spesifiseres at han bare var plaget i tiden da løvet spratt hvert år. Nr. 2 derimot var ikke syk i det heletatt, men slapp ikke ut etter å ha blitt satt inn på mistanke om lepra som barn!
 

Quote

Mannen, som ses figuren b., hvilken för misstanka om spetälska blef inbragt i sitt 18 år, har likaså lefvat med de sjuka i daglig och nära förbindelse, utan farliga följder för helsan. Denne man har icke hafr spetälska föräldrar, likväl var han mycket skabbig vid inkomsten, hvilket utslag ännu hvarje år vid löfsprickningen yttrar sig på hans kropp.

Quote

Frisk och rask, som denne nyssnämnde man, fins där en i Hospitalet, 63 år gammal, också från Mangers Socken, se fig. a. Född af en spetälsk mor, blef han, såsom misstänkt sjuk, i sitt nionde år inbragt i Inrättningen, och har måst framlefva sina dagar där, oaktad man icke kan upptäcka minsta tecken till spetälska på hans hela kropp, då han deremot njuter den bästa helsa och har särdeles goda kroppskrafter. Med desse och flere facta bevises tillräckligen, att spetälskan icke alltid smittar ifrån föräldrarne på barnen igenom fortplantningen, ehuru det synes böra vara en naturlig följd.

https://www.bymuseet.no/samlingene/lepramuseet-st-joergens-hospital/øyenvitneskildringer/beskrifning-oefver-de-spetaelske-i-st-joergens-hospital-i-staden-bergen-i-norrige-1816/

 

[Lars E. Øyane]

Hjarteleg takk til Inger for eit interessant innlegg!

 

Eg hadde nok kanskje ein mistanke om at forskjellen låg i diagnosen, men eg tykkjer likevel det må ha vore frykteleg for Randine å ha butt på Pleiestiftelsen i over 70 år av sitt liv...

 

Eller er eg framleis svært interessert i tilgongsprotokollar for Pleiestiftelsen frå perioden før 1865.  Er dei tekne vare på?

 

Ein ny kjempetakk for hjelpi!

[Eli Randmo]

Oversyn over pasientar ved sjukehusa for spedalske i Bergen finn ein her:
https://www.digitalarkivet.no/search/sources?s=&from=&to=&format=all&archive_key=&sc[]=hm&m[]=1301

 

Lepraarkiva i Bergen fekk status som verdsarvminne av Unesco så langt tilbake som i 2001

https://www.arkivverket.no/utforsk-arkivene/norges-dokumentarv/lepraarkivene-i-bergen-1688-1967

 

Det er skrive mykje om både St. Jørgen hospital og Pleiestiftelse nr. 1 for spedalske. 

For dei som vi ha meir generell informasjon om sjukdomen og helsetilbodet til dei spedalske viser eg til denne boka:

 

  Godøy, Bjørn Are, n., 1969-
    Ti tusen skygger : en historie om Norge og de spedalske / Bjørn Godøy. - 
    Oslo : Spartacus, cop. 2014  . - 257 s., [8] : ill., kart., port.

    Bibliografi: s. 233-239
    ISBN 978-82-430-0612-6 (ib.) : Nkr 369.0

 

Med helsing

Eli Randmo

[Frank Marton Pedersen]

On 9/4/2019 at 3:00 PM, Lars E. Øyane said:

Hjarteleg takk til Inger for eit interessant innlegg!

 

Eg hadde nok kanskje ein mistanke om at forskjellen låg i diagnosen, men eg tykkjer likevel det må ha vore frykteleg for Randine å ha butt på Pleiestiftelsen i over 70 år av sitt liv...

 

Eller er eg framleis svært interessert i tilgongsprotokollar for Pleiestiftelsen frå perioden før 1865.  Er dei tekne vare på?

 

Ein ny kjempetakk for hjelpi!

 

Hei! Ref. pasientjournaler for Pleiestiftelsen før 1865. Arkivet for perioden 1857 - 1973 - er oppbevart ved Statsarkivet i Bergen:

 

 

 

Du kan jo vurdere om du vil kontakte SAB og spørre om det finnes pasientjournaler/pasientlister før 1865. Det kan hende dette foreligger selv om det kun er journalene fra 1865 som er søkbare (ref. link over)

 

 

[Frank Marton Pedersen]

3 minutes ago, Frank Marton Pedersen said:

 

Slettet

 

 

Endret September 8, 2019 av Frank Marton Pedersen