Brannen på Ljøstad, Vegårshei, mellom 1565 - 70, og "mordbrenneren" Torje Håkonsen Espeland.. Kommentert/Løst. Se "Folk på Agder"

[Per Tore Solheim]

I bygdeboka GARDAR OG PLASSAR PÅ vEGÅRSHEI skriver forfatteren Knut Tørdal:

«Den første brukaren på Espeland, som me framleis kjenner navnet på, het Torje Håkonsen. Han må trulig helst ha vore enten ein . ~ mann, bror eller verbror til den Sigri Espeland, som før er nevnt. Torje Håkonsen solgte Espeland. Om det blir det fortalt i et brev frå 1626. Noe seinare sette Torje Håkonsen Espeland eld på gården Ljøstad på ei tid då folket der ikkje var heime og la denne gården i oske med hus, innbu, buskap og alt anna. Dette hendte mens Pros Lauritssen var lensherre i Nedenes len og Råbygdelaget frå 1565 til 1570. Han lot “hiin Mordbrænder” henrette ein stad i nærheten av gården Nedenes i Øyestad som ei straff for denne udåden etter den skyldiges eiga tilståing. I 1584 var Pros til stades på et ting på gården Nedenes i Øyestad sammen med den nye lensherren i Nedenes len og Råbygdelaget Erik Munk, Agderlagmannen Peder Kristensen og den menige lagrett. Her på dette tinget bevidna Jakob Friis på Landvik, Halvor Løddesøl, Bjørn Skotten, Jon Ørumsen, Kristen Asdal og Torjus Esketveit uti “Guds Sandhed” at gården Ljøstad på Vegårshei var gått opp i logar på ovennevnte måte. Dei gamle kjeldene nevner ingen ting rett ut om at den langvarige grensestriden mellom Espeland med Orshammer på den eine sida og Ljøstadfolkets gamle gård Selås på den andre sida kanskje også var ein av årsakane til denne tragedien. Men me kan trulig like vel ikkje se heilt vekk frå ein slik tanke»

R. Helge Berntsen skriver i  e –post 30.11.2012:

"Torvild (Jørgensen) fikk oppleve at Torgeir Håkonsen Espeland brant ned gården hans på Ljøstad i år 1569. For den ugjerningen måtte Torgeir Espeland bøte med livet ved halshugging.»

--------------

Om mulig vil jeg gjerne få verifisert denne historien.  Knut Tørdal henviser til et ting på Nedenes i 1584 der det tydeligvis ble skrevet ned et referat/diplom.

Er det noen som har tilgang til dette diplomet, eller andre dokumenter som kan belyse denne historien?

 

 

 

Endret Mai 12, 2022 av Per Tore Solheim
Løst