Krav om arv på 1600-tallet

[Tor Kvien]

Hvor er det sannsynlig å finne dokumentasjon av arvekrav på 1600-tallet?

Den aktuelle saken er at slektninger i Bergen til en Sander Davison (Fife) på Høynes i Nordfjord skal ha krevd arv etter ham. Han døde engang i 1630-årene.

[Arkivverket - Anita Riise]

Vi går ut frå at det må ha vore i lensrekneskapet at Aaland har funne dette.

[Tor Kvien]

Lensregnkapene har jeg vært gjennom uten å finne noe. Skattelistene har jeg delvis skrevet av, og fogderegnskapene som man naturlig ville tenke på, inneholder stort sett bøter for ulike forhold, så spørsmålet er da om det finnes andre dokumenter, kanskje som ikke er skannet?

[Lars Rottem Krangnes]

Eg tenkte med ein gong på Norske Rigs-Registranter, men kan ikkje finne nokon Sander eller Alexander som passar i registeret for dei mest aktuella banda. Diplomsamlinga ved Universitetet i Bergen er eit anna alternativ, men ikkje noko å finne i katalogen der heller.

 

Eit tredje alternativ er Riksarkivets diplomsamling, som delvis er digitalisert. Også det topografiske setelregisteret til utrykte diplom er digitalisert. Ein start kan vere å bla igjennom det som finst av digitaliserte diplom frå den aktuelle perioden: 

 

https://media.digitalarkivet.no/db/browse?start_year=&end_year=&tags[]=99&text=. 

 

 

[Tor Kvien]

1 time siden, Lars Rottem Krangnes skrev:

Eg tenkte med ein gong på Norske Rigs-Registranter, men kan ikkje finne nokon Sander eller Alexander som passar i registeret for dei mest aktuella banda. Diplomsamlinga ved Universitetet i Bergen er eit anna alternativ, men ikkje noko å finne i katalogen der heller.

 

Eit tredje alternativ er Riksarkivets diplomsamling, som delvis er digitalisert. Også det topografiske setelregisteret til utrykte diplom er digitalisert. Ein start kan vere å bla igjennom det som finst av digitaliserte diplom frå den aktuelle perioden: 

 

https://media.digitalarkivet.no/db/browse?start_year=&end_year=&tags[]=99&text=. 

 

 

Jeg har også vært innom Norske Rigs-Registranter uten å finne noe, men denne inngangen til Diplomarkivet har jeg ikke vært oppmerksom på. Den skal jeg bla gjennom og den vil nok være til nytte i alle tilfelle i andre sammenhenger. 🙂

[Ivar S. Ertesvåg]

Det "opplagde" er vel at dei kravde arv på tinget, altså i heradet/tinglaget der arven fall. 

 

død "ein gong på 1630-talet" er ikkje så nøyaktig .  Nordfjord har vel tingbok frå 1648/49?

Arvingane hadde 10 år (vintrar) på seg til å krevje arv (Kristian IVs lNorske lov kap.XVIII).  Mindreårige hadde vel kanskje endå lengre tid i visse tilfelle.

Og krav kunne ein setje fram etter det også, om det var gjort feil i arveskiftet.

Det treng ikkje vere rettmessige krav; men det vil vere ført i tingboka likevel.

 

 

[Tor Kvien]

2 timer siden, Ivar S. Ertesvåg skrev:

Det "opplagde" er vel at dei kravde arv på tinget, altså i heradet/tinglaget der arven fall. 

 

død "ein gong på 1630-talet" er ikkje så nøyaktig .  Nordfjord har vel tingbok frå 1648/49?

Arvingane hadde 10 år (vintrar) på seg til å krevje arv (Kristian IVs lNorske lov kap.XVIII).  Mindreårige hadde vel kanskje endå lengre tid i visse tilfelle.

Og krav kunne ein setje fram etter det også, om det var gjort feil i arveskiftet.

Det treng ikkje vere rettmessige krav; men det vil vere ført i tingboka likevel.

 

 

Dessverre står det ingenting i tingbøkene.

 

 

[Tor Kvien]

På 28.3.2023 den 21.27, Ivar S. Ertesvåg skrev:

Det "opplagde" er vel at dei kravde arv på tinget, altså i heradet/tinglaget der arven fall. 

 

død "ein gong på 1630-talet" er ikkje så nøyaktig .  Nordfjord har vel tingbok frå 1648/49?

Arvingane hadde 10 år (vintrar) på seg til å krevje arv (Kristian IVs lNorske lov kap.XVIII).  Mindreårige hadde vel kanskje endå lengre tid i visse tilfelle.

Og krav kunne ein setje fram etter det også, om det var gjort feil i arveskiftet.

Det treng ikkje vere rettmessige krav; men det vil vere ført i tingboka likevel.

 

 

Slik jeg tolker "soga om Sander" så hadde denne Sander hatt forretningsvirksomhet i Bergen, og da kan arvekravet ha vært i Bergen og ikke i Nordfjord. Dokumenter om arv og skifte for perioden 1600 - 1650 for Bergen ser ikke ut til å eksistere, med mindre de er godt gjemt i oversiktene som er tilgjengelige?

[Lars Rottem Krangnes]

Andre moglege arkiv, der det heller ikkje verkar som om særleg mykje er bevart frå 1600-talet, er Bergen magistrat, Bergen stift og Bergenhus amt (fylkesmannen i Hordaland), Bergen lagting, Bergen byfut og byskrivar - alle med katalogar på Arkivportalen. Det kan jo også handle om seinare avskrifter eller omtaler av ei sak, noko som gjer det vanskelegare å finne. For Trondheim stifts del har eg også funne avskrifter på Det kongelige bibliotek i København (Schøning mm.) av arkivmateriale etter Nidaros biskop m.fl. som må ha gått tapt på 1800-talet eller seinare - men det er vel få bygdebokforfattarar på 1900-talet som brukte materiale frå København. 

 

I tillegg til diplomsamlinga, har UiB også ei stor manuskriptsamling det det fins veldig mykje likt og ulikt. Har sjølv funne kjelder her som er siterte i eldre litteratur, men som har vore svært vanskelege å spore opp. 

https://data.ub.uib.no//files/manlib/ubb/ubb-ms/pdf/ms-katalog.pdf. 

 

 

[Tor Kvien]

Takk for mange og gode forslag, men kravet om arv er ikke å finne.