Drap på Ingrid Hansdtr i 1743

[Anne Marie Bøtun Øyri]

https://media.digitalarkivet.no/view/30867/240

Høgre side

Ole Olsen Fedje drap Ingrid Hansdtr i 1743. Er det denne saka det står om på høgre sida? Eg klarer ikkje lesa teksten men håpar nokon kan hjelpa meg. Truleg er dette garden Fedje i Feios i Leikanger i Sogn, men ingen opplysningar om desse to i ætteboka for Feios. Hadde difor vore interessant å få vita meir om kva som står i tingboka og om ein kan klare å lokalisere Ole Olsen og Ingrid Hansdtr.

Mvh

Anne Marie Bøtun Øyri

 

 

[Gunnar Sigdestad]

Saka går over fleire sider og sluttar på side 242.
Ole Olsen Fedje blir dømt frå livet, fyrst med glødande tenger skulle han knipast utanfor huset det mordet hende, deretter likeeins mellom huset og rettarstaden og til slutt på rettarstaden. Så skulle høgre handa avhoggast med øks før han tilslutt blir halshoggen. Deretter skulle kroppen leggjast på "steile" og handa og hovudet sett på stake over lekamen.

[Anne Marie Bøtun Øyri]

Huff! Litt rart at dette ikkje er kjendt i bygda sjølv om det er så lenge sidan.

Står det noko om kvar rettarstaden var? Fedje er ein gard i bygda Feios, men det står vel ikkje noko meir om kvar og korleis drapet skjedde? Etter som eg forstår er det under Tjugum, og då er det ikkje så mange andre gardar å velja mellom enn Fedje i Feios. Andre gardar er vel ikkje nemnde?

[Ola Teige]

En dødsdom i 1743 ville blitt automatisk anket til lagtinget, og kanskje anket videre til Overhoffretten og Høyesterett. Dødsdommer måtte dessuten bli forevist Kongen, som kunne stadfeste eller formilde dem.

 

Her er kgl.res. 12.3. 1745, som stadfester Overhoffrettsdommen over Ole Olsen.

Danske Kanselli 1572-1799, RA/EA-3023/F/Fc/Fca/Fcab/L0030: Norske tegnelser, 1744-1746, s. 404a
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/da20120925610810
 

Vedleggene til saken:

Danske Kanselli 1572-1799, RA/EA-3023/F/Fc/Fcc/Fcca/L0141: Norske innlegg 1572-1799, 1745, s. 334
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/da20110517057100
 

 

Det finnes altså både en lagtingssak og en Overhoffrettssak. Dessuten vil kvitteringer og andre papirer knyttet til utgifter til arrest og henrettelse ligge i fogderegnskapet.

[Anne Marie Bøtun Øyri]

Takk både til Gunnar og Ola.

 

Er det mogeleg å finna ut om Ole Olsen verkeleg blei avretta og i tilfelle kvar og når?

[Gunnar Sigdestad]

Praksisen var at avretting skulle skje ikkje altfor langt ifrå staden der udåden skjedde, så du burde finne han i  kyrkjeboka.

[Anne Marie Bøtun Øyri]

Eg har leita gjennom kyrkjeboka for Leikanger for 1745 utan å finna Ole Olsen. Det var difor eg lurte på om han kan vera avretta ein annan stad.

Drapet fann stad i 1743 så vidt eg skjønna tingboka, og viss han har sete i arresten fram til 1745 så var det kanskje på ein større stad?

Skulle også tru at dei som skreiv ætteboka ville ha fanga det opp om det var notert i kyrkjeboka for Leikanger. 

[Ivar S. Ertesvåg]

1 time siden, Gunnar Sigdestad skrev:

Praksisen var at avretting skulle skje ikkje altfor langt ifrå staden der udåden skjedde, så du burde finne han i  kyrkjeboka.

Det er ikkje sikkert presten har ført inn avrettinga.

Som dødsdømd vart han ikkje gravlagd på kyrkjegarden, og ikkje med rituale. Då vart det ikkje noko jordfesting å føre inn.

Futerekneskapen er nok ei vissare kjelde. (nei ... ikkje skanna på DA etter 1718).

Endret Mars 27 av Ivar S. Ertesvåg

[Anne Marie Bøtun Øyri]

Nei eg har jobba med futereneskapane tidlegare og veit dei ikkje var skanna etter 1718, så kjem ikkje lenger der. 

Ingeborg Olsdtr Grønlien i Fresvik som drap far sin i 1842 og vart avretta i 1845 er innførd i kyrkjeboka. Beina etter faren vart gravlagde same dagen men han er ikkje i kyrkjeboka. Så det var sikkert litt ulik praksis. 

Eg har heller ikkje funne drapsofferet Ingrid Handtr i kyrkjeboka.

Så må truleg attende til tingboka i 1743 for å få vita meir om Ingrid og Ole. Eg ser det er førde ulike vitne,  og Vangsnes er nemnd, men er for dårleg til å lesa skrifta til å vera sikker på kva som står. Syns det står moderen Brithe ein stad, men er usikker.

[Anne Marie Bøtun Øyri]

https://no.wikipedia.org/wiki/Johan_Heinrich_Helmschläger

Her finn eg ei liste over henretta og Ole Olsen Fedje er henretta i 1745, men her står det Fedje Hordaland. 

Første rettssaka er under Tjugum (Leikanger i Sogn) og Vangsnes er nemnd i teksten.

Kan dette mordet vera i Hordaland og ikkje i Fedje i Feios i Sogn? Kvifor går då rettsaka under Tjugum?

Eg syns også Høyum (Høgheim) er nemnd heilt i byrjinga (Høgheim er i Fresvik, nabobygda til Feios).

Hadde vore interessant å finna ut i kva bygd/distrikt denne hendinga skjedde.

 

[Gunnar Sigdestad]

Jau, eg fann Ingrid i kyrkjeboka i 1743.
Litt nedanfor midten på venstre sida:
Ingeri Andersd. Fedje.

Leikanger sokneprestembete, SAB/A-81001: Ministerialbok nr. A 2, 1735-1756, s. 52
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/kb20070511620410
 

Endret Mars 29 av Gunnar Sigdestad

[Anne Marie Bøtun Øyri]

Men ho er kalla Ingrid Hansdtr andre stader, så dette må vel vera ei anna?

[Gunnar Sigdestad]

Ja, sjølvsagt; eg som tenkte feil.