Susanne Slagstad i Gloppen - generalopprydding ut frå kjende kjelder

[Aase R Sæther - Gloppen]

3 timer siden, Grete Singstad skrev:

Det er vel han som er på Ytre-Fitje i 1666-manntallet - i sitt 40. år? (alderen er jo ikke til å stole på).

Sogn og Fjordane fylke, , Manntall nr. 25 (1664-1666), Protokollside, Side 186-187
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/ft10051005192104
 

Utan tvil. Den aldersoppføringa har eg ikkje fått med meg, merkeleg nok. Han er altså då av dei få som er blitt yngre med åra - i 1701-manntalet er han 70 år (1631) og ved død i 1707 skal han vere 74 1/2 (1633). Om vi no kan flytte fødselsåret endå framover til rundt 1626, passar teorien om at han er særkullsbarn av Mogens Lauritsson endå betre.  Som tidlegare nemnt: Y37-testen av han viser absolutt ikkje noka lokal tilknyting.

 

Eg kan elles nemne at test av etterkomarar etter dei to brørne Anders Pederson i Bergen og Mons Pederson på Maurstad kunne sagt oss litt om Peder Andersson sitt opphav, men eg har ikkje funne teikn på at Mons hadde søner, og dei to arvingane i Bergen har eg ikkje funne meir om. At pengane framleis står i buet ved Peder Fitje sitt skfite i 1707 betyr ikkje at det har vore spesielt vanskeleg å finne dei den gongen; slik arv vart oftast ståande i buet til nokon gjorde krav på henne, og Peder har sikkert vore fornøgd med å ha arven ståande.

 

Eg tykkjer mykje tek til å falle på plass rundt Susanne no, men eit par store spørsmål står igjen:

 

- av alle funn til no er INGEN med patronym. Aaland må ha sett det; han har neppe dikta.

 

- korleis er tilknytinga til Peder Olsson Almenning?

 

Det er skiftet etter kona hans som er nemnt i samband med Bergens-arven, men om ho var mor til Susanne Elde skulle dottera arva alt - så pengane må så vidt eg kan sjå, kunne knytast til til Peder Olsson. Vi veit ikkje om denne Peder er den same som P.O Slagstad som var for tidleg ute med beligging i 1652, men det er ein freistande tanke.

Endret Juli 27 av Aase R Sæther - Gloppen

[Aase R Sæther - Gloppen]

Skiftet etter Peder Olsson Almenning inneheld ikkje jordegods? Ikkje ein gong hans paaboende gård - har han ikkje vore eigar?

 

Sogn og Fjordane fylke, Nordfjord, Skifteprotokoll nr. A 2a (1701-1703), Skifteprotokollside, Side 79b-80a
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/sk20081127680507
 

[Grete Singstad]

13 timer siden, Aase R Sæther - Gloppen skrev:

Det kan sjå ut til at Susanne sin son Peder Andersen har døydd i 1677. 

Han med borgarskapet har bustad Dreggen https://www.digitalarkivet.no/view/37/pc00000000019267 og her eit dødsfall med same bustad - https://www.digitalarkivet.no/view/267/pg00000000984808

 

Anders Pedersens barn i Dreggen ble gravlagt 5. nov. 1675 fra Korskirken.

Bergen fylke, Korskirken i Korskirken, Ministerialbok nr. A 1 (1674-1688), Døde og begravede 1675, Side 41

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/kb20070320640084

[Grete Singstad]

"I skapsakene i Riksakivet (skap 8, pakke 168, litr. CC-EE) ligger to ruller lensherren Offue Bielche på Bergenhus fikk satt opp i 1650-årene: 1. Litr. CC: "Rulle Paa Alle de døgtige Vnge Karle som findes i Bergenhuuss Lehn Anno 1653" 2. Litr. EE: "Rulle Paa Alle Vnge Karale Bondersønner och Tienniste Drenge Som findis i Bergenhuuslehn och Bye. Opteignet In May oc Juny Anno 1655". Hvert av manntallene har med i overkant av 3000 unge menn, og det var blant disse mennene båtsmennene som skulle til Danmark ble hentet, og blant disse ble hentet soldatene til kompaniene som ble satt opp til krigene 1657-1660. Tapstallene var enorme, og relativt få av de mennene som står oppført i disse manntallene fra 1650-årene lar seg finne igjen i manntallene i 1660-årene."

 

Sitatet er hentet fra beskrivelse av kilden.

Det er kanskje bare en tilfeldighet, men i Olden påtreffes denne unge mannen med en interessant navnekombinasjon:

 

"Wilhielmb Mogensen Bernes"

 

https://www.digitalarkivet.no/view/44/pp00000000142175

Aust-Agder, Bergen, Hele Norge, Hordaland, Møre og Romsdal, Sogn og Fjordane fylke, Annen kilde nr. 17 (1653-1754), Dokumentside, Side 12

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/da20110209660901

 

[Grete Singstad]

12 minutter siden, Grete Singstad skrev:

"Wilhielmb Mogensen Bernes"

 

https://www.digitalarkivet.no/view/44/pp00000000142175

Aust-Agder, Bergen, Hele Norge, Hordaland, Møre og Romsdal, Sogn og Fjordane fylke, Annen kilde nr. 17 (1653-1754), Dokumentside, Side 12

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/da20110209660901

 

 

Han er ikke nevnt under gården ved koppskatten 1645.

Bergen, Hordaland, Møre og Romsdal, Rogaland, Sogn og Fjordane fylke, Lensregnskap nr. 103 (1643-1647), Dokumentside
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rk20080904650934
 

[Aase R Sæther - Gloppen]

Vi skal ikkje blåse av tilfeldighetar, så eg tek no med det eg trur er familien til denne Vilhelm'en.

 

[Grete Singstad]

20 timer siden, Aase R Sæther - Gloppen skrev:

- av alle funn til no er INGEN med patronym. Aaland må ha sett det; han har neppe dikta.

 

BINGO!

Aaland hadde rett!

 

Bergen, Hordaland, Møre og Romsdal, Rogaland, Sogn og Fjordane fylke, Lensregnskap nr. 139 (1657-1658), Dokumentside
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rk20080908611064
 

 

[Aase R Sæther - Gloppen]

Eg trur du må vere fødd med ei ekstra nase, Grete! Du snusar deg fram til det utrulegaste!

 

Herfrå har eg ei kjensle av at det ikkje er meir å finne om opphavet hennar. Aaland levde i "må ha vore"-ismen, som var godt gangbar på hans tid. Han har sett at dette er ei overklassedame, sett seg rundt etter ein overklasse-Vilhelm, og funne han på Lote. 

 

Då kan det vere betimeleg å lenke til ein gammal tråd, der du viste at den aktuelle borgaren på Lote må vere for ung til å vere Susanne sin far. Men eit negativt svar er også eit svar!

 

DNA-testen som er nemnt i dette innlegget, har så langt ingen norske treff, og dei 11 treffa som finst, har utan unntak engelsk-klingande namn. Avstanden er Gd 1, men vi som driv i denne idretten veit at det like godt kan bety syskenborn som 33-menningar, sidan mt-mutasjonane ikkje har noko fast system.

 

Testen tek utgangspunkt i Sofie Pedersdatter, gift med Mads Erikson Eide - her er det "opplese og vedteke" at ho er dotter til Susanne, men eg ville svært gjerne likt å ha eit bevis for det også før eg slår meg til ro. 

 

Aaland refererer til kallenamn på dette paret: Suffi-Lill og Juten. Eg har til gode å sjå dette i skrift, så eg veit ikkje kjelda. Eg vil tru at Juten viser til eit geografisk opphav, og det mest nærliggande er Jutland (tysk skrivemåte for Jylland).

Endret Juli 28 av Aase R Sæther - Gloppen

[Torbjørn Igelkjøn]

Då er ein vel kanskje over på ting som har gått på folkemunne, og som bygdebokforfattaren har høyrt? Det er ikkje dermed sagt at det ikkje stemmer, men å bevise det blir verre.

 

2 timer siden, Aase R Sæther - Gloppen skrev:

Avstanden er Gd 1, men vi som driv i denne idretten veit at det like godt kan bety syskenborn som 33-menningar, sidan mt-mutasjonane ikkje har noko fast system.

 

Genetisk distanse er noko heilt anna dersom ein testar mange markørar enn få. Dersom alle desse hadde teke ein meir detaljert mt-test burde det vel vere mogeleg å seie noko litt meir fornuftig når det gjeld innbyrdes slektskap?

[Aase R Sæther - Gloppen]

1 minutt siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

Genetisk distanse er noko heilt anna dersom ein testar mange markørar enn få. Dersom alle desse hadde teke ein meir detaljert mt-test burde det vel vere mogeleg å seie noko litt meir fornuftig når det gjeld innbyrdes slektskap?

Alle desse 11 gd0'ane har Fullsekvens mt, så der er ikkje meir å hente - endå i alle fall. Vitskapen kan gå framover heretter også.

[Aase R Sæther - Gloppen]

20 minutter siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

Då er ein vel kanskje over på ting som har gått på folkemunne, og som bygdebokforfattaren har høyrt? Det er ikkje dermed sagt at det ikkje stemmer, men å bevise det blir verre.

Ja, eg har tenkt tanken sjølv; vi kan ofte undrast over kor mykje gammal munnleg overlevering vi har, endå i dag.

[Aase R Sæther - Gloppen]

Eg har 

3 timer siden, Aase R Sæther - Gloppen skrev:

Testen tek utgangspunkt i Sofie Pedersdatter, gift med Mads Erikson Eide - her er det "opplese og vedteke" at ho er dotter til Susanne, men eg ville svært gjerne likt å ha eit bevis for det også før eg slår meg til ro. 

Ved nærare ettertanke kjem eg til at eg berre skal akseptere dette som påliteleg overlevering også, om det ikkje kan finnast noko skriftleg.

[Grete Singstad]

Når omtrent ble Sofie Pederdatter gift med Didrik Wittrup? Sofie må ha hatt en bra medgift, kanskje kan man se av skattelistene om Didrik overtok noe av Susannes parter i ulike gårder.

Endret Juli 28 av Grete Singstad

[Aase R Sæther - Gloppen]

Godt spor! Det må ha vore før 1660, sidan eldste kjende barn er fødd ca då.

[Aase R Sæther - Gloppen]

Kan det same trikset brukast på Peder Monsson Fitje også? Hans born i fyrste ekteskap er fødde 1660-66 eller deromkring.

[Grete Singstad]

6 timer siden, Grete Singstad skrev:

Når omtrent ble Sofie Pederdatter gift med Didrik Wittrup? Sofie må ha hatt en bra medgift, kanskje kan man se av skattelistene om Didrik overtok noe av Susannes parter i ulike gårder.

 

Nei, dette klarte jeg ikke finne ut av. Finner bare skattelister hvor de skatter fra sin egen gård, ikke hva de eide i andre gårder.

Det var "dessverre" opphold noen år på skatt til rosstjeneste fra 1660, den var mer detaljert. Her fra den siste - Rosstjeneste på odel- og pantegods 1659-1660:

 

Peder Andersen eier i (eller retter sagt Susanne eier, av andre skattelister ser det ut som han døde i 1657):

• Kårstad
• Åland
• Andenes
• Aske
• Alme
• Berg
• Gloppestad
• Tystad
• Føleide

Didrich Christensen eier i

• Søreide

Peder Mogensen eier i

• Sande

 

Bergen, Hordaland, Møre og Romsdal, Rogaland, Sogn og Fjordane fylke, Lensregnskap nr. 146 (1659-1660), Dokumentside

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rk20080908640710

Endret Juli 28 av Grete Singstad

[Grete Singstad]

På 27.7.2024 den 13.53, Grete Singstad skrev:

 

Anders Pedersens barn i Dreggen ble gravlagt 5. nov. 1675 fra Korskirken.

Bergen fylke, Korskirken i Korskirken, Ministerialbok nr. A 1 (1674-1688), Døde og begravede 1675, Side 41

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/kb20070320640084

 

Korskirken 27. sept. 1674: «Anders Pedersen i Dreggen et drengebarn til daaben».

 

Dessverre sparsommelig med navn på barn i denne kirkeboka, både ved dåp og begravelse.

 

Bergen fylke, Korskirken i Korskirken, Ministerialbok nr. A 1 (1674-1688), Fødte og døpte 1674, Side 5

Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/kb20070320640046

Endret Juli 28 av Grete Singstad

[Torbjørn Igelkjøn]

Står det noko nyttig i denne skattelista frå 1675?

 

Stiftamtstueregnskap nr. 41 (1672-1677), Dokumentside
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/rk20090629340154
 

[Aase R Sæther - Gloppen]

11 minutter siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

Står det noko nyttig i denne skattelista frå 1675?

 

Interessant! Når her td står at Didrik Kristenson er ved døden frafalden, må vi kunne gå ut frå at det har vore nokså nyleg - og då har eg eit meir nøyaktig dødsår på han enn eg har hatt før.

 

Eg er ikkje god i denne skrifta, så eg kan gå glipp av detaljar - men kanskje andre kan sjå nyttige opplysningar?

REDIGERT: Har Susanne hatt borgarskap?

Endret Juli 28 av Aase R Sæther - Gloppen

[Torbjørn Igelkjøn]

Eg slit med skrifta sjølv.

 

I følgje side 303 i bygdeboka dreiv Susanne borgarnæring i nesten 30 år etter at mannen var død, så då stemmer dette bra.

 

Det står vel også at Mons Pederson er borgar og enkjemann. Om dette er Mons Pederson Slagstad: Var dette før eller etter at han gifta seg med enkja på Maurstad?

 

Endret Juli 28 av Torbjørn Igelkjøn

[Torbjørn Igelkjøn]

Ser ein på stesønene i MT1701 er den yngste fødd så seint som 1678.

https://www.digitalarkivet.no/view/206/pc00000000622904

 

Om Mons Pederson vart g. med enkja etter Peder Larsson (Maurstad?) har ho truleg vore død før 1675. Deretter har han gifta seg på nytt med enkja etter ein Simon. (Men han kan i teorien også ha gifta seg med enkja på Maurstad etter at han sjølv vart enkjemann, men i så fall må ho ha vore gift med både Peder Larsson og Simon før ho vart g. med Mons).

 

(Vel og merke skal ein ikkje stole 100% på at "stesøner" i MT1701 verkeleg er stesøner, det har vist seg at dei i verkelegheita kan vere onklar osv.)

Endret Juli 28 av Torbjørn Igelkjøn

[Aase R Sæther - Gloppen]

6 timer siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

Eg slit med skrifta sjølv.

 

I følgje side 303 i bygdeboka dreiv Susanne borgarnæring i nesten 30 år etter at mannen var død, så då stemmer dette bra.

 

Det står vel også at Mons Pederson er borgar og enkjemann. Om dette er Mons Pederson Slagstad: Var dette før eller etter at han gifta seg med enkja på Maurstad?

 

Så har vi fått eit ca årstal for slutten av denne borgarverksemda, for her står vel at ho har sagt det frå seg pga alderdom.

 

På Maurstad er det vel snakk om to ulike enkjer - kanskje til og med to ulike gardar, i følgje bygdeboka. 

https://www.nb.no/items/991a5895efbeca67aebc86de4adeb820?page=611&searchText=einskilde bygder maurstad

 

Peder Lauritsson har hatt br nr 1 - og der er ikkje Mons nemnd. Så kjem Simon og hans enkje på nr 3, neste side.

 

Kan eg vere så freidig å be gode Grete om å sjå nærare på desse forholda?

[Aase R Sæther - Gloppen]

Det kjem ikkje nokon reaksjon frå meg det komande døgnet, då eg har tenkt meg litt ut i verda for å sjå på levande folk, til avveksling frå dei forlengst døde..

 

I tilleg til Mons Maurstad, er det to ektepar eg heller ikkje tykkjer er godt nok plassert i forhold til Susanne og mennene hennar:

 

Peder Monsson Fitje og kona som kanskje har heitt Agnete M-dtr (etter oppkalling og sølvskei)

 

Peder Olsson Almenning og kona Lusie Monsdtr. i Davik.

 

Alle bidrag blir mottekne med takk!

Endret Juli 29 av Aase R Sæther - Gloppen

[Torbjørn Igelkjøn]

4 timer siden, Aase R Sæther - Gloppen skrev:

Så har vi fått eit ca årstal for slutten av denne borgarverksemda, for her står vel at ho har sagt det frå seg pga alderdom.

 

På Maurstad er det vel snakk om to ulike enkjer - kanskje til og med to ulike gardar, i følgje bygdeboka. 

https://www.nb.no/items/991a5895efbeca67aebc86de4adeb820?page=611&searchText=einskilde bygder maurstad

 

Peder Lauritsson har hatt br nr 1 - og der er ikkje Mons nemnd. Så kjem Simon og hans enkje på nr 3, neste side.

 

Kan eg vere så freidig å be gode Grete om å sjå nærare på desse forholda?

 

Bruk nr. 6.

 

Det bør nemnast at Peder Lauritsson ikkje brukte berre br. nr. 1, men heile garden. Bygdeboka seier at han brukte heile garden til 1668 (sjå side 406), og i MT1666 står det at han brukar alt.

 

Mons Pederson Slagstad var nemnd i tingboka i samband med dokumentet på Maurstad i 1681. Då hadde han vel allereie vore g. med enkja etter Peder Lauritsson. I følgje bygdeboka var enkja etter Simon brukar på Maurstad i 1683. Så dermed må Mons Pederson ha vore g. med (minst) to ulike enkjer.

Endret Juli 29 av Torbjørn Igelkjøn

[Aase R Sæther - Gloppen]

Almenning: Både i 1664 og 1666 heiter brukaren Guttorm; bruger alt.

 

Sogn og Fjordane fylke, , Manntall nr. 25 (1664-1666), Protokollside, Side 96-97
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/ft10051005192059

 

Sogn og Fjordane fylke, , Manntall nr. 25 (1664-1666), Protokollside, Side 138-139
Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/ft10051005192080

 

Garden skal så ha blitt delt i to, og Peder Olsson er brukar 1673, seier bygdeboka. Korleis kjem Peder og frue inn her?

 

Endret Juli 29 av Aase R Sæther - Gloppen