MT1701 for Sunnfjord, Nordfjord og Svanø birk

[Torbjørn Igelkjøn]

6 timer siden, Arkivverket - Renathe-Johanne Wågenes skrev:

Å konstruerer informasjon er i mange tilfeller kun gjetning fra de som skriver at en kilde. Vi har sett f.eks at en person er omtalt som sønn til ovennevnte og så har man konstruert et patronym. Vet nærmere undersøkelser så er det ikke sønnen, men en stesønn og dermed er den konstruerte informasjonen man har lagt inn feil. 

Veldig mange som bruker kildene forstår ikke at en stjerne betyr at man har gjettet seg til en informasjon. Dermed skaper man misforståelser, feilinformasjon osv. Ved å skrive av teksten slik den står, angir man korrekt informasjon og så er det opp til de som bruker kilde til å tolke den selv. Vi bør ikke tolke når vi skriver av en kilde. 

Noen mener også at vi tillegg til tolking skal hente informasjon fra andre kilder og legge inn i registreringen. det nevnes over også ønske om å endre skrivemåte på navn etc. Her er mange meninger, tanker og ønsker. Hvor går grensen? Det som er korrekt er å skrive det slik som det står og overlate resten til de som bruker kilden etterpå.

 

Å hente inn opplysningar frå andre kjelder eller å endre skrivemåte frå originalkjelda er heilt andre saker. I dette tilfellet står det svart på kvitt i kjelda at dette er søner. Då meiner eg at det må vere greit å konstruere eit patronym slik at det blir mogeleg å søkje seg fram i databasen. Om det er slik at dette likevel ikkje er søner, så er dette ein feil i originalkjelda og ikkje i databasen. Avskrifta blir ikkje meir kjeldetru av å droppe konstruerte patronym, det einaste ein oppnår er å vanskelleggjere søking i databasen.

 

Ein kan seie omtrent det same om konstruksjon av førenamn i manntalet 1701 for Sunnmøre, jf. @Ivar S. Ertesvåg sine innlegg ovanfor. Konstruerte førenamn gjer ikkje databasen mindre kjeldetru, men fjerning av desse vil gjere det umogeleg å søkje i databasen.

 

Ja, kvar skal ein setje grensa? Om det ikkje skal vere mogeleg å konstruere opplysningar for å få dei til å passe inn i eit standard søkjeskjema, ja så har ein definitivt sett grensa på feil stad. Løysinga må heller vere at ein lenkar saman databasane med skanna bilete, slik det allereie er gjort med desse manntala. Samt at ein prøver å opplyse i dei samanhengane ein kan om at stjerne betyr at opplysninga er konstruert, samt at alle transkripsjonar vil innehalde feil. Difor er det alltid lurt å sjekke originalkjelda, som er eitt enkelt museklikk unna. Originalkjelda vil ofte også innehalde opplysningar som ikkje er registrerte i databasen. Den viktigaste rolla til ein database i Digitalarkivet i 2025 er at den skal eit verktøy for å finne fram i originalkjelda, slik at ein slepp å sitje og bla frå perm til perm. I lys av kvaliteten på alle AMF-databasane blir ynsket om å fjerne konstruerte opplysningar i desse manntala ganske merkeleg.

[Arne Reidar Jullum]

41 minutter siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

 

Å hente inn opplysningar frå andre kjelder eller å endre skrivemåte frå originalkjelda er heilt andre saker. I dette tilfellet står det svart på kvitt i kjelda at dette er søner. Då meiner eg at det må vere greit å konstruere eit patronym slik at det blir mogeleg å søkje seg fram i databasen. Om det er slik at dette likevel ikkje er søner, så er dette ein feil i originalkjelda og ikkje i databasen. Avskrifta blir ikkje meir kjeldetru av å droppe konstruerte patronym, det einaste ein oppnår er å vanskelleggjere søking i databasen.

 

Ein kan seie omtrent det same om konstruksjon av førenamn i manntalet 1701 for Sunnmøre, jf. @Ivar S. Ertesvåg sine innlegg ovanfor. Konstruerte førenamn gjer ikkje databasen mindre kjeldetru, men fjerning av desse vil gjere det umogeleg å søkje i databasen.

 

Ja, kvar skal ein setje grensa? Om det ikkje skal vere mogeleg å konstruere opplysningar for å få dei til å passe inn i eit standard søkjeskjema, ja så har ein definitivt sett grensa på feil stad. Løysinga må heller vere at ein lenkar saman databasane med skanna bilete, slik det allereie er gjort med desse manntala. Samt at ein prøver å opplyse i dei samanhengane ein kan om at stjerne betyr at opplysninga er konstruert, samt at alle transkripsjonar vil innehalde feil. Difor er det alltid lurt å sjekke originalkjelda, som er eitt enkelt museklikk unna. Originalkjelda vil ofte også innehalde opplysningar som ikkje er registrerte i databasen. Den viktigaste rolla til ein database i Digitalarkivet i 2025 er at den skal eit verktøy for å finne fram i originalkjelda, slik at ein slepp å sitje og bla frå perm til perm. I lys av kvaliteten på alle AMF-databasane blir ynsket om å fjerne konstruerte opplysningar i desse manntala ganske merkeleg.

 

Meget bra oppsummert.
Jeg har selv for en tid siden fått en fil med konfirmerte tilbake med beskjed om at jeg måtte fjerne alle konstruerte patronymer. Saken var at ved bytte til ny prest så droppet den nye presten å skrive inn etternavn på konfirmantene. Jeg sjekket så med klokkerens bok og la inn alle manglende patronymer med en stjerne der patronymet også var skrevet inn i klokkerens bok. Skulle det være feil her så måtte også klokkeren ha gjort feil. 
Når det gjelder bruk av ei stjerne for å angi at opplysningen er generert, så er vel dette noe de fleste er vant til all den stund svært mange årstall er generert ut fra alder.

Jeg mener at det viktigste er å få så mange som mulig til å delta i dugnaden med å korrekturlese og komplettere AMF-filene da det der er svært mye mangler og feil. Om noen da har lagt inn et generert patronym eller skrevet helt ut en forkortelse, for å øke lesbarheten og lette søkingen, så mener jeg at det bør være OK. Transkripsjonen er fortsatt kildetro selv om den ikke er bokstavtro.

[Torbjørn Igelkjøn]

Eg er einig i dette. Men når det gjeld dåps- eller konfirmantlister kan ein bruke avansert personsøk, kombinere roller og søkje i fleire felt samstundes. Eksempel. Det er berre eitt barn, ein far og ei mor for kvar handling. Dermed har ein strengt tatt ikkje bruk for konstruerte patronym. (Ein konstruerer heller ikkje fødselsåret i ein database over døypte fordi ein ved søk kan bruke hendelsesår i staden). I folketeljingar, manntal eller andre lister som ofte har mange familiar per "handling" fungerer ikkje dette, og då må databasen i ein del tilfelle i staden innehalde konstruerte opplysningar for at personane i det heile teke skal vere søkbare.

Endret i går, 18:55 av Torbjørn Igelkjøn

[Arne Reidar Jullum]

12 timer siden, Torbjørn Igelkjøn skrev:

Eg er einig i dette. Men når det gjeld dåps- eller konfirmantlister kan ein bruke avansert personsøk, kombinere roller og søkje i fleire felt samstundes. Eksempel. Det er berre eitt barn, ein far og ei mor for kvar handling. Dermed har ein strengt tatt ikkje bruk for konstruerte patronym. (Ein konstruerer heller ikkje fødselsåret i ein database over døypte fordi ein ved søk kan bruke hendelsesår i staden). I folketeljingar, manntal eller andre lister som ofte har mange familiar per "handling" fungerer ikkje dette, og då må databasen i ein del tilfelle i staden innehalde konstruerte opplysningar for at personane i det heile teke skal vere søkbare.

 

Poenget mitt var at DA selv konstruerer fødselsår der det i originalen er angitt alder. Ofte i ved vielser og noen ganger ved dødsfall. Så bruk av stjerne (*) for å markere at noe er konstruert er vanlig og noe en lett blir kjent med ved bruk av DA. Jeg er klar over søkemulighetene i avansert personsøk, men bruk av konstruerte patronymer der det ikke er tvil, letter søkingen for de som ikke er så vant med søkefunksjonene i DA, og skader ingen.

[Arkivverket - Renathe-Johanne Wågenes]

6 timer siden, Arne Reidar Jullum skrev:

 

Poenget mitt var at DA selv konstruerer fødselsår der det i originalen er angitt alder. Ofte i ved vielser og noen ganger ved dødsfall. Så bruk av stjerne (*) for å markere at noe er konstruert er vanlig og noe en lett blir kjent med ved bruk av DA. Jeg er klar over søkemulighetene i avansert personsøk, men bruk av konstruerte patronymer der det ikke er tvil, letter søkingen for de som ikke er så vant med søkefunksjonene i DA, og skader ingen.

Det er nettopp det vi har sett, man konstruerer navn, som man gjetter seg fram til og så blir det feil. I tillegg er det mange brukere som ikke får denne konstrueringen og regner med at det navnet som står der er korrekt.