[#7859] Gyrid Oxefot Jacobsdatter

[Gjest Bo W:son]

Hej, Om någon har något om denna familjs (Oxefot) historia är jag tacksam för några rader. Jag tror hon var gift med Mats Fartegnssen och Lauritz Gautesen (Dal-Sle?). Mvh, Bo

[Gjest Arne Solås]

Hei Bo!Ta en titt på denne adressen:http://www.hop.no/slekt/web/hopfamily/pafg68.htm

[Gjest Arne Solås]

Hei igjen.Om du har problemer med å finne Gyrid, kan du prøve denne linken:Lenke. Arne

[Gjest Jo Rune Ugulen]

Det einaste som kan seiast om slekta Oxefot, er at ein veit nesten ingenting. Bortsett frå at nokre av ætta må ha budd i Sogn. At Gyrid Jakobsdotter var frå Slinde, er det ingen som veit noko om, ei heller at ho tilhøyrte denne ætta. At ho var frå Sogn er truleg, men ikkje sikkert, ettersom det aldri har vore noko kriterium at ein må bu i Sogn for å eiga jord i Sogn.Eg legg ved den einaste kjelda som nemner noko om Oxefot. Det er frå Absalon Pederssøns skrift "Om Norgis Rige", frå 1567. Best utgjeve vart det vel av Gustav Storm i si tid, opptrykk på Universitetsforlaget i 1968 under tittelen "To norske historisk-topografiske skrifter fra 1500-tallet."Det tredie stict er Bergens stict. Endog det er mindre end enten Trondhiem heller Opslo, fordi der er ickun 33 prestegield udi, huilchet stict ligger mit vdi Norge, oc er det fasteste med höge berg, fiorder, viger, strömmer, daler, skouger, oc andre befestninger, dog er det icke regnendis iblant de wuerdigste, oc endog det er icke rigt paa korn, dog er det veldigt aff andre varer, som er smör, oc synderlig j Sogn. Om huilchet mand dette ordsprog haffuer: koen skider icke smör j Sogn, huor med det giffuis tilkende, at Sogn er eit rigt fogederi paa smör, dog faar mand det ey saa til offuerflödighed, at koen kaster det fra sig. Vdi Sogn voxer got reent korn, dog endog at de saa haffre vd, höste de dog mange steder byg. Der ere gode, fede, diube leeragre, der er god gresgang paa bergene oc j dalerne, fet fæ, fed ost, lax: der er oc merckelig vilduare med loß, vlffuer, reffuer, graaverck, otter, maard, felfrås, hermelin oc skiöne skouge: det giffuer tilkiende den berömte stuffue til Quale j Sogn j Stedie prestegield, som hörde her Nils Henrichßön Norgis rigis hoffmester til, vdi huilchen veggene ere saa tycke, at en mand kand side paa en hest oc ride ind at dören, huilchen som er ickun iij stock hög. Der er oc god tiere til fongs, fede bucker, gieder, oc grumme biörne, oc duelige biörnemend, saadan som Gunner paa Quam er j Vdland. Der haffuer boet j fordoms tid stadzelig adel oc ridderskab, saa som paa forne Quale, paa Slindre, Talgeseter. Der haffuer boet oc endnu boer aff de oxeföders adel, som er en af den elste adel, item Soop, Beyere etc.

[Gjest Bo W:son]

Hej, tack både Arne Solås och Jo Rune Ugulen för era inlägg. Det verkar som om denna släkt (om den finns/funnits?) har försvunnit ur alla kända arkiv.Man kan undra var de som gett uppgiften, från första början haft för bas för sitt påstående att hon tillhörde Oxfot släkten om det nu inte går att finna ut något om henne ?Vidare blir också fundersam över hennes äkta man Mats Ænes Fartegnssen och hans vidare relationer till Fartegn/Losna ätten (moder sägs ibland som Karen Koll/Kold andra gånger som Nn fru Mattson), har ni några funderingar även kring detta ? Mvh, Bo

[Gjest Jo Rune Ugulen]

Bakgrunnen for at Gyrid Jakobsdotter er av ein eller annan skriven som Oxefot, kjenner eg ikkje. Men det er nærliggjande å tenkja seg at det er nok eit tilfelle av "wishful thinking" som det har vore så mykje av i norsk ættegransking. Den ætta som tradisjonelt har vore tillagt namnet Oxefot, budde (mellom anna) på garden Slinde i Sogndal (=Absalons Slindre). Det er likevel ikkje noko i kjeldematerialet som gjev grunn til å setja dette namnet på ætta til Olav Gunnarsson på Slinde. Han var truleg adeleg, og truleg son av erkebispens setesvein i Sogn, Gunnar Ragnildsson/Rognaldsson (n. 1522-1533). Dette er igjen utleia av Absalon Pederssøns innførsle om "de oxeføders adel", men det er definitivt å strekkja Absalons opplysningar i lengste laget når ein plasserer denne ætta på Slinde.Gyrid Jakobsdotter (og etterkomarane hennar) åtte odelsgods i garden Slinde i Sogndal. Det er nok også bakgrunnen for at ho har vorte tillagt namnet Oxefot -- utan at det er noko haldepunkt for det. Med omsyn til Olav Gunnarssons ætt, trur eg ikkje det er mogleg å seia om denne ætta åtte jordegods i Slinde. Det kan godt ha vore slik, men eg vågar ikkje seia noko sikkert her og no. Slinde var (og er) ein stor gard som var delt i mange bruk alt på 1500-talet, og antalet gardpartar i privat eige (på fleire forskjellige hender) var også stort. Det er førebels ikkje råd å rekonstruera nokre ættesamanhengar her på bakgrunn av jordegodsanalyser frå tidleg 1600-tal.

[Gjest Bo W:son]

Hej, Tack för denna förklaring till hur det har kunnat uppkomma Oxefot som ett tillägg i hennes namn.Jag förstår att det kan vara vanskligt att "rekonstruera" ätter då man kanske är mer hänvisade till att gå efter indicier än rena fakta.Det hade varit säkrare om man också hade något mer att gå på än eventuellt "Jakob från Slinde" som fader till Gyrid Jakobsdatter. Mvh, Bo

[Gjest Jo Rune Ugulen]

Det finnest ingen Jakob frå Slinde som er nemnt i kjeldene:-) Han er truleg ein konstruksjon. Gyrid fekk truleg godset i Slinde frå foreldra sine, men foreldra hennar treng ikkje å ha budd i Sogn sjølv om dei åtte gods i Sogn. Det er truleg her "feilkonstruksjonen" ligg. Ein eller annan har automatisk slutta at ettersom Gyrid åtte gods i Slinde, så må ho vera frå Slinde sjølv også.Du spør etter Mats Fartegnsson på Ænes. Nedanfor er nokre bibliografiske referansar til dei meir vitskaplege artiklane om denne slekta:Bjønnes, Anders, Lars Løberg, Tore H[ermundsson] Vigerust og Tor [Ragnar] Weidling. "Semeleng-ætten i Valdres og Losna-ætten i Sogn. Problemer og drøfting." Norsk slektshistorisk tidsskrift 34 (1994): 164-202.Steinnes, Asgaut. "Mats-sønene og ætta deira." Norsk slektshistorisk tidsskrift 8 (1942): 305-349.Ytterlegare referansar til eldre litteratur vil du finna i desse artiklane. Tidsskriftet meiner eg skal vera tilgjengeleg på Kungliga biblioteket i Stockholm.

[Gjest Egil Theie]

Det fremkommer noen opplysninger om Ole Gundersen (Oxefot?) i debatten. Av Lars Øyanes bok om Luster fremgår at datteren Britha Olsdatter var gift med Lasse Olsen, Fjøsne. Britha er opplyst å være datter av Ole Gundersen. Av opplysningene fra Høyem i Luster fremgår videre at Iver og John Rognalsen var brødre, men av ukjent opphav.Ifølge Arne Kvitrud: Luster etter den store mannedauden, fremgår at Iver og John var sønner av Rognal Gunnarsen, som igjen var sønn av Gunder Rognalsen. Er denne Gunder den samme som antas å være far til Ole Gundersen på Slinde?Jeg har sett noe på Absalon Pedersens dagbok, og her fremkommer opplysninger som synes å bekrefte dette (9. april 1571):"Kom tidender fra Sogn med Simen skreddere, att Per Jonsson i Sogn som hafde Torbern Gaudessons broderdotter er slagen ihiel aff Lasse paa Wange, hues søster Torbern Gaudesson haffuer til hustrw. Per Jonsson vilde stinge til en anden oc ramede Lassis hustru som er Oluf Gunnarsons dotter paa Slindra i ryggen, der Lasse det saag stach han Per Jonsson i howedit med en daggert der døde han aff."Det var tydeligvis harde kår også i tidligere tider.

[Gjest Jo Rune Ugulen]

Om "Britha" er rett namn på dottera til Ola Gunnarsson på Slinde, får stå for Lars si rekning. Ho er ikkje nemnt med namn i kjeldene.Elles er det vel rette opplysningar du kjem med så langt eg kan sjå. Kvitrud trur vel at Rognald Gunnarsson på Njøs må vera ein bror av Ola Gunnarsson på Slinde, men eg er ikkje heilt overtydd av argumentasjonen hans. Men umogleg er det slett ikkje. Gunnar Rognaldsson (Ragnildsen 1522/Ragneson 1533) er i tilfelle då far til både Ola og Rognald.

[Gjest Egil Theie]

Takk for svar. Jeg har kanskje gjort noe urett mot Lars Øyane, han har i sin bok satt spørsmålstegn bak navnet til Britha. Jeg har ikke kopi av Kvitruds bok, men har foreløpig bare tatt et kort notat om sammenhengen, så jeg må se nærmere på dette på RA senere.

[Gjest Christian Arentz]

Ifølge Kvitrud og andre var Birthe søster til sogneprest på Voss 1591-94, rektor 1590, og hører ved Bergen skole 1581-91, tidl. skolemester og hører i Assens, Erik Olufssøn (Felder). Erik Olufssøn ble gift med Margrethe Hansdatter i hennes 1. ekteskap, og deres datter Else Eriksdatter fikk en datterdatter Sara Hansdatter som var min tipp(5)oldemor, g.m. sogneprest i Kvinnherad Peter Henrichsøn Arentz. Arne Solås skriver følgende til meg under et innlegg på disse sidene 5. feb. om Frøchen/Nymeier: "Hans Hansens skrivers femte barn var datteren Margrethe Hansdatter, som ifølge Maurits Bostedes optegnelser døde i Bergen 11. januar 1605. Overlæge Sollied har meddelt mig, at hun var gift med rektor ved Bergen Kathedralskole, senere sogneprest til Voss, hr. Erik Olsen. Denne fik 14. mai 1581 kgl. brev paa et kannikedømme i Domkirken, og var rektor ved skolen til han 11. juni 1591 fik kongebrev paa Voss prestegjæld, hvor han en kort tid var sogneprest. Han og hans hustru hadde livsbrev paa Fjøsanger gaard ved Bergen. Han skal være død 1594. Den 24.august 1604 faar hans svoger, raadmand Strange Jørgensen, paa vegne av Margrethe sal. hr. Erich Olufsens efterleverske kongebrev ang. Fjøsanger”. (A. M. Wiesner, Bergenske studier, - Bergens Hist. For.s skrifter nr. 38). Overlæge Sollied bemerker hertil: ………..”hr. Erik var den som oprindelig har faaet fæste paa gaarden." Og: ……..”adkomsten til Fjøsanger gaard tilkom hende gjennem hr. Erik.” Denne opplysningen om Eriks feste på Fjøsanger var ny for meg og veldig interessant, og jeg skulle visst videre hvordan Erik Olufsen fikk tilgang til Fjøsanger. Kanskje var det etter faren Oluf Gundersen, eller dennes (ukjente?) hustru?