Her får vi forklaringa på dette, Rune! :-)
Kva var skyldskapen mellom Bernt Janssøn og/eller Lisbet Balchen til syskena Oluf Mogenssøn og Karen Mogensdatter i Sunnfjord, og mellom ein eller fleire av desse og Karen Cortsdatter?
Når Lisbet fekk skrive testamentet (1) i 1677, var både Tomas og Bernt døde, og ettersom dend døde ey kand Arfve dend Lefvende, og ho allereie hadde skifta og delt med mannens arvingar, visste ho ingen nærare arvingar som bør at Kand Arfue mig, forutan Oluff Monßsen udj Sundfior og syster hans, Karen Sl: Hr Jacobs udj førdøe eller hendiß Børn, og Sl: Doctor Cortz datter Nemblig Karen Cortzdatter. Dei var alle mine Sødschende børn lige nær paa fæderne Siden.
Dette inneber at Lisbets far hadde to sysken med etterkomarar. Karen Cortsdatter på den eine sida og Sunnfjord-syskena på den andre, dei må ha vore syskenbarn med kvarandre, slik dei var med Lisbet. Her må ein sjekke arvetalet i Kristian 4.s lov for å slå fast kva som skulle til for at Bernt som fetter på morsida tok arv før kusiner og fetter på farsida. Eg mistenkjer det er kvinneledd og kanskje sammødra halvsysken inne i biletet her, men det får andre sjekke i denne omgang.
I påteikninga på testamentet (1), dagsett Bergen 19. januar 1680, vart vitna, magister Jens Hoffmann til Korskyrkja og hans medtenar herr Jens Jonassøn, bedne om å skriftleg stadfeste om dei iche self i egne Persohner hafuer hørt dend gudfrygtige Matrones Eegne ord og beKiendelße, da hun samme forbemelte sit Arfue brev udgaf. Påteikninga er underteikna Elße Jacobs daatter, på min Kiere morbroder Ole Mogensens, og mine Sødschendiß sampt min Eegen Veigne.
Vi kan dermed slå fast at det i 1680 var minst to Sødschen i live i tillegg til Else. Sidan ho opererer på eigne og syskenas vegner, må vi gå ut frå at mor hennar, Karen Mogensdatter, var død på dette tidspunktet.
Ytterlegare ei påteikning på testamentet (1), frå 20. januar 1680, fortel at Hoffman og Jens Jonassøn stadfestar at dei var i Lisbets eget Huuß både tilforn og den 4. august [1679?], og at ho då kalla Oluf Mogenßen og Karen Mogens datter og deriß børn sine rette arvingar.
På innstillinga til Magnus Jacobssøns søknad (4, 1683) heiter det at ingen andre arvingar er att utan han og hans søsken. Dette impliserer, om det er riktig, at morbroren og hans eventuelle livsarvingar ikkje lenger var i live. Opplysinga er henta frå søknaden (5).
Karen Cortsdatter var i live, eller Lisbet trudde ho var det, då testamentet vart skrive i 1677. I 1683 heiter det i Magnus Jacobssøns søknad (5) at ho siden for lengst var død. Ho hadde neppe livsarvingar. Ho kan ha vore ugift og budd i Bergen, sidan ho er kalla Sl: Doctor Cortz datter og stad ikkje er nemnt – medan syskenbarna i Sunnfjord er omtalt som Oluff Monßsen udj Sundfior og Karen Sl: Hr Jacobs udj førdøe. Lisbet Balchen (evt. saman med Oluf og Karen) kan faktisk sjølv ha arva Karen Cortsdatter, som openbart døydde før Lisbet.