Toppliste

O[luf] Rygh døydde 10-15 år før dei aktuelle setningane vart formulerte. Han har ikkje tolka særleg mange namn nord og vest i landet. Han rakk å fullføre 3 bind av "Norske Gaardnavne" (Smaalenene, Akershus, Hedemark) og del 1 av det fjerde (Kristians amt). Før det hadde han samla skrift- og uttaleformer av gardsnamn for heile landet. (Innsamlinga verkar litt tilfeldig og fragmentarisk; men til saman var det nok mykje arbeid. A Kiær fullførte m.a. Kristians amt, og skreiv bindet om Nordre Bergenhus (b.12). Magnus Olsen skreiv binda om Stavanger (b.10) og Søndre Bergenhus (b.11). Når dei vart opptekne med andre ting, var det slutt på ekspertisen. Resten av landet (b.13 Romsdal til b.17 Tromsø amt) vart - i mangel på andre - skrivne av Karl Rygh, bror til Oluf. I det Terje siterer (frå b.11), ser vi at Olsen er forsiktig ("kan være mulig"), og likeins Kjær, som er sitert i sitatet. Til samanlikning er Karl Rygh ofte skråsikker: "udentvivl" (eller "uden tvivl") er brukt 102 gongar i bindet om Romsdals amt (berre éin gong i bindet om Søndre Bergenhus). .......... Vevling i Flora er eit øynamn som ikkje er gardsnamn. Øynamn er mykje sjeldnare nemnde i historiske kjelder. Ofte ikkje tidlegare enn midt på 1800-talet. Det første ein bør gjere er å finne kva tid det først vart nemnt i kjende kjelder, og om det evt. finst andre namn på øya.

Takk for svar, Torodd! Sunnfjordsmålet var ein gong ganske rikt. Både på og i vart brukt om å reise til ein stad og å vere på staden. :-) At tydinga har noko med vøv (vev) å gjere synes for meg å vere litt ulogisk. Heller ikkje avstavningskant verkar logisk. Heller ikkje trinn i stige. Men kva veit eg! At Vevling kan bli til Vøvling høyres jo truleg ut, gitt eksemplet med at vev blir til vøv. Dermed er det kanskje nærliggande å helle til teorien om at namnet stammer frå mnannsnamnet Vifill? Frå Vifill til Vivil til Vøvil til Vøvl ??

Altså: Eg kan ikkje kalle meg etymolog, men eg er språkvitar. 😀 Eg er skeptisk til å ta Joleik sine variantar for god fisk. Eg trur ikkje han var lommekjend i Bataldøyane. (Det er ikkje eg heller, men eg var på skuletur på (i?) Vevlingen for ein mannsalder sidan 😌 ) Eg har bladd litt i tingboka for Svanebirket 1788 og -89, ser at saka med jordsal frå Sæbye i Vik til Mattis Batalden er nemnd i 1788, men eg ser ikkje den lista over øyar som Joleik viser til. Men no er eg heller ikkje ekspert på 1700-talsskrift, så eg kan godt ha oversett den. Den lokale uttalen er Vøvlingjin, dativ Vøvlingja. Det er fleire tilfelle av at vev blir vøv i sunnfjordmål. Ein vev heiter vøv'e, å veve heiter å vøve, staden Vevring heiter Vøvring. Så eg trur nok det er rimeleg forstå Vøvling- som Vevling-. Men vevling kan vere vevl-ing eller vev-ling. Vevl-ing kan passe med 'tordivel' eller 'spyd', men korfor øya skulle heite noko slikt, er ikkje godt å seie. Vev-ling kunne ha samanheng med 'vev', men eg veit ikkje om det er så mykje rimelegare. Norsk ordbok har to oppslag for vevling: "I 1. brei strimmel av ullty til å ha kring handleden, 2. pulsvarmar" "II stige av tau el treverk mellom vanta i ein rigg" Dessutan er det eit oppslag for vøvling: "eit slag valk til å stiva opp linhuve med" -- og valk har forskjellige betydningar: utstopping, bulk, klump, kant ... Og nærmare eit svar kjem eg ikkje, trur eg.

Bøling kjem visst av ordet bol + ing, altså ei samling av mange. Kanskje var eg litt kjapp med å avskrive ordet bøling som opphavet til namnet. Det kan jo ha vore ei øy der dei hadde bølingen på sommarbeite. Har ikkje sett gamle kart over øya, men det finnes vel..... Det er visst ein husmannsplass i Østmarka (ved Oslo) som heitte (heiter?) Bøvelstad

... i nokre variantar av gotisk handskrift, kan V og B kan vere lette å forveksle. Det ser ut som han viser til eit skøyte, så då må originalen kunne finnast att. Er bøvling ei form av bøling? (finn det ikkje noko ordbok eller setelarkiv, men eg har ikkje sett gjennom alt). Er øya namngjeven på gamle kart?

Kanskje ein tordivelbefengt bøvel?? 😄

Bøling er ei mogleg forklaring, om ikkje så logisk. Ordet Bøvel kan visst ha tydinga råtass/umenneske/skarpretter (bøvel-bøddel)Kan det ha budd ein skarprettar der i middelalderen eller vikingtida ??

Takk for svar! Wifel i tydinga lang og smal som eit spyd passer ikkje så godt. Men øya er lang i forhold til dei omkringliggende øyar og holmar. Tordivel-tolkninga har eg Inga formening om Eg har ikkje sett andre namn på øya enn Vevlingen. Men etter no å ha saumfart "Soga om Flora fram til 1801" (Joleik) er øya, så langt eg veit, fyrste gong nemnd i 1788, då ca halvparten av øyane under garden Batalden er ramsa opp som eigedommen til Oluf Sæby i Vik i Sogn (inngift i Batalden-slekta). Og det er interessant at Joleik då har skreve "Bøvlingøya"! Øya var til sambeite for begge bruka under Batalden. Og dette rimer litt med den lokale uttalen "Vøvlingen" B kan vel ha blitt til V i den lokale uttalen. Like sannsyleg er det vel at embetsmannen har høyrt feil og at V vart til B. Men om vi skal sjå nærare på ein teori om at øya tidlegare vart kalla Bøvlingen, kva kan opprinnelsen til det namnet vere?

I følgje O. Rygh så kjem namnet Vevle i Haus (no Osterøy) anten av gamalnorsk vifíll, tordýfill, tordivel, tysk Wiebel; eller - kan hende av anglosaxisk wifel, spyd, pil - noko langt og smalt. https://www.dokpro.uio.no/perl/navnegransking/rygh_ng/rygh_visetekst.prl?s=n&Vise=Vise&KRYSS176164%4039482=on

Suffikset -ingen har vel same tyding i begge namna. Ein kan jo spekulere på kvifor dei to øyane ikkje vart kalla Ulvsøy og Vifillsøy (Vevlsøy). Kanskje er det ei genitivsending - øya som tilhøyrer Ulv og Vifill. Men så har du óg holmar og skjær (av og til langt fra fastlandet) som har ingen(e)-suffikset , så tydinga kan vere ei anna.

Vi har Vevelstad på Helgeland og på Ski (Akershus), Vevlingstad (Veflingstad ) på Hedmarken, Vevle på Osterøy og øya Vevlingen i gamle Flora kommune i Sogn og Fjordane. Og kanskje fins det fleire liknande stader. Usikker på om Vevling og Vevel og Vevle har same etymologiske rot. Mannsnamnet Vigleik og Vifill er lansert som teoriar om opphavet til namnet. Vigleik høyres litt søkt ut for meg, men Vifill er jo nærliggande. Vifill var kanskje eit sjeldsynt namn i og med at det er så pass få plasser som har dette leddet i namnet? Fins det nokre ihuga etymologar her på forumet som veit meir om dette? Det er fyrst og fremst øynamnet i Flora eg er nysgjerrig på. Vart Vifill til Vevling? Og kvifor vart den ikkje då heitande Vevlingøy, (jmf. Vevlingstad)?

Litt på siden: dette er antakelig skiftet etter samme damen: https://media.digitalarkivet.no/view/77805/1909

Jepp. Jeg har kikket igjennom den første kirkeboka nå og finner ingen Gabrielsdøtre som faddere. Og kun en fadder fra Kvalfors, som Maren/Alette var fra. Det var en Dordi Jonsdatter.

Myr var ikkje god landbruksjord før ein fekk maskiner til drenering (og når ein drenerte kom det luft til, og karbonet oksiderte... og så var jorda borte på nokre tiår). Bonden i Batalden var vel leilending, og jordeigaren ville nok bygsla bort Vevlingen om nokon kunne bu der.

"Manden Johannes Moen gammel 62 Aar og 6 Maaneder" 28 Nov. er vel helst datoen for jordfestinga - altså den kyrkjelege seremonien, som presten utførte og dokumenterte i boka si. Det ser ut til at han samlar opp jordfestingar (tre same dag, som første etter juli), så dødsfall og gravlegging kan ha vore juli-november.

Det er vel framleis klokt å først vurdere kor gammalt namnet kan vere... Eit opphav frå mannsnamnet Vifill føreset vel at det er ganske gammalt. Er det mogeleg at det har vore bustadnamn i eldre tid? Verdsetjinga i nyare tid (1950, jf. #2) tyder ikkje på at det har vore noko grunnlag for å fø ein famile på jorda her. Dersom namnet ikkje er eldre enn frå 16-1700-talet, må ein helst finne forklaringa i dialektformer kjende frå nyare tid - ikkje i gammalnorsk.

Dåp nummer 6 Oslo fylke, Garnisonsmenigheten i Oslo, Ministerialbok nr. 6 (1828-1841), Fødte og døpte 1833, Side 34 Permanent bilde-ID: kb20060227070254 Brukslenke for sidevisning: https://www.digitalarkivet.no/kb20060227070254 Permanent bildelenke: http://urn.digitalarkivet.no/URN:NBN:no-a1450-kb20060227070254.jpg

I kart fra 1866 er namnet Vevlingen brukt :

https://www.nb.no/items/URN:NBN:no-nb_digibok_2017063048097?page=269&searchText=bøvlingøyna ??? https://www.naob.no/ordbok/bøling_2 https://ordbok.uib.no/bøling

https://dinslekt.no/helligdager.php Men du kan få Dage av meg. Må instaleres på din PC.- Dage.rar

Og hvis du ikke finner noe i kilden fra Sven, prøve statsarkivet i Belgia. https://search.arch.be/en/zoeken-naar-archieven/zoekresultaat/ead/index/eadid/BE-A0511_112303_110914_DUT

Jeg har sett litt på Gjertrud Axelsdatter de siste dagene. Farsnavnet Axel er såpass spesielt at det bør gjøre det mulig å snevre inn søket etter Gjertrud. Jeg har ingen erfaring med sjeleregisteret fra Vang 1732, og jeg vet derfor ikke hvor fullstendig det er. Det faktum at Gjertrud ikke nevnes som arving i skiftet etter Axel Paulsen Doglo (Dobloug) i 1728, utelukker henne som ektefødt barn av denne Axel, men hun kan selvfølgelig være et utenomekteskapelig barn av ham. Jeg har sett litt på fadderne til Gjertrud Axelsdatters barn og sammenholdt dem med fadderne til barna til Axel Doglos ektefødte barn Paul og Guri for å se om det kan ha vært en forbindelse der, men jeg finner ikke igjen de samme navnene. (Dersom Gjertrud var et uektefødt barn, ville hun vel dessuten ha hatt en tettere tilknytning til sin mors familie og eventuelt valgt faddere derfra, slik at faddere fra andre slekter og gårder ikke utelukker henne som en utenomekteskapelig datter av Axel Doglo.) I tillegg til Paul og Ansten Axelsønner og Guri Axelsdatter, som er Axel Doglos barn og arvinger ifølge skiftet etter ham i 1728, opptrer det en Anne Axelsdatter i kirkebøkene for Vang i 1730-årene. I sjeleregisteret 1732 oppgis henne alder å være 38 år, altså med et beregnet fødselsår 1694. Anne Axelsdatter døde i 1783, og da oppgis hun å være 84 år, altså med et beregnet fødselsår 1699. Anne Axelsdatter bodde på Jevanord-eie, og med sin mann Paul Zakariassen fikk hun barn i 1735, 1739 og 1742. Heller ikke blant fadderne til disse barna finner jeg noen tilknytning til fadderne til Gjertruds barn eller til fadderne som Axel-barna fra Doglo brukte. Denne Anne Axelsdatter Jevanord-eie opptrer også som fadder ved etpar anledninger, men heller ikke da åpenbarer det seg noen tydelige forbindelseslinjer som kan være til hjelp i søket etter Gjertrud Axelsdatter. Jeg ser at navnet Axel har vært i bruk i Ringsaker og Stange på denne tiden, så hvis Gjertrud var en innflytter, bør det nok søkes der først. (Selv nedstammer jeg fra Axel Engebretsen Deset i Åmot, født ca 1681. Med ham introduseres navnet Axel på Gjetvoldstu Deset, uten at jeg kan se hvor han som eldstesønn på gården fikk dette navnet fra (- hans mor er så langt ukjent for meg) . Navnet Axel har ikke vært i bruk på andre gårder i Åmot enn på Gjetvoldstu Deset, men der har det til gjengjeld har vært i bruk helt opp til våre dager, til og med etterat en ny slekt overtok som eiere i 1910.)

Du kan jo bla gjennom her for å se om du kan finne navnet: https://media.digitalarkivet.no/kb/contents/5275

Skal vel vera "pasløse Personer"

Du har rett, og det har han, her: https://forum.arkivverket.no/topic/240367-husmannskontrakt-furuset-1840/?tab=comments#comment-2051719 #1, linje 12. Så nytt forlag: 15 ..... Frit Jordtag til Gjødselens Opbl[andin]g

Det verkar litt rart, sakleg sett... Oppblanding kunne vore meir nærliggande (møk+jord/torv som jordforbetring). Men formuleringa burde vise til ein nokså vanleg praksis - og dermed skulle ein kunne finne tilsvarande i andre kontrakter. Og der har vel Marius ei lita samling å sjå i.

15 ..... Frit Jordtag til Gjødselens Opbe[varin]g 16 nydes ... 17 ... herbergere ... {"herbergere" er eit verb} 19 ... saalænge de godt synes ?

08 og 09: eg også les "Gdns og "Brugsafgift" 09 ..... Spd. contant .. 10 .... i hvad Aar- 11 .... een Koe 12.... maatte haves 12-13: også "Gdns", "Sauver", "Smaafee", "nydes" 14-15 svært utydeleg .. 16 kanskje ...beqvemmste Steder... ? 17 usikker på "hergberge", men les "Vidende" 19 trur ikkje det er noko etter "have sin"; Ikkje noko (betre) framlegg til "saalænge de ...." 20 ... egen Bekostning... 22 datum ut Supra [=dato som over/ovanfor]

Takk skal du ha Torbjørn. Det er lenge siden jeg har vært inne på Debattforum, så dette har jeg ikke fått med meg. Dette skal studeres. Igjen takk skal du ha. Mvh Rolf Vandeskog